یک شرمندگی در آستانه روز پرستار!

طب اصیل: به گزارش طب اصیل، کمبود نیرو، قراردادهای شرکتی و موقت، شیفت های کار طولانی، دستمزد کم و نابرابری مزدی و البته انتظاری ۱۵ ساله برای اجرای یک قانون و بهبود اوضاع، نقطه مشترک زندگی شغلی و حرفه ای پرستاران در چندین سال گذشته است…
به گزارش طب اصیل به نقل از ایسنا، به اذعان مسئولان، «پرستاری» قلب سیستم سلامت است و پرستاران در کرونا و هوای آلوده و نوروز و تعطیل و غیرتعطیل کار می کنند و تنها گروهی هستند که از ۲۴ ساعت شبانه روز ۱۶ ساعت مستقلا بیمارستان ها را اداره می کنند و به شکلی ۱۶ ساعت سرنوشت مردم در بیمارستان در دست پرستاران رقم می خورد و البته این درحالی است که خدمات پرستاری لحظه ای متوقف نمی شود و ۲۴ ساعته در حال خدمت رسانی هستند.
جامعه ۲۵۰هزار نفره پرستاران در ایراناکنون بالغ بر ۲۰۰ دانشکده پرستاری در کشور داریم و از مقطع دانشجویی تا بازنشستگی حدود ۲۵۰ هزار پرستار در کشور داریم که به اذعان سازمان نظام پرستاری، حدود۵۰ هزار نفر از آنها دانشجو، ۱۴۰ هزار نفر شاغل در مجموعه بیمارستان های وازارت بهداشت، حدود ۳۰ هزار نفر در قسمت خصوصی، تأمین اجتماعی، بیمارستان های نیروهای مسلح و حدود ۲۰ هزار نفر هم بازنشسته یا درحال ارائه خدمت در مراکز مراقبت در منزل (هوم کر) هستند.
کمبود ۱۰۰ هزار پرستار همچنین بر مبنای بررسی های انجام شده و استاندارد کشورمان، باید ۲.۵ نفر نیرو از گروه پرستار به ازای هر تخت بیمارستانی در هر ۲۴ ساعت داشته باشیم که این گروه پرستاری شامل بهیاران، فوریت های پزشکی، کارشناسان هوشبری و اتاق عمل و پرستاران و… است؛ ۱.۸ نفر از این نیروها باید نیروی دانشگاهی و ۰.۷ نفر هم باید نیروی غیردانشگاهی باشند اما این عدد هم اکنون کلا ۰.۸ نفر به ازای هر تخت بیمارستانی است و نشان دهنده کمبود شدید نیروی انسانی پرستاری در مراکز درمانی و فشار کاری مضاعف برای پرستاران فعال است؛ بطوریکه مسئولان سازمان نظام پرستاری از کمبود حدود ۱۰۰ هزار پرستار در کشور خبر می دهند.
حماسه در طوفان کرونادر این میان، کرونا هم طی حدود دو سال و نیم گذشته فضایی ایجاد کرد که در مقاطعی و به قول برخی ها یک شِبه قیامت بود؛ در پاندمی کرونا و در شرایطی که شعار «در خانه بمانیم» سر داده می شد و در خیلی از مشاغل دورکاری برقرار شد، اما کار جامعه پرستاری تعطیل نشد و همچون سایر گروههای پزشکی رسالت خویش را در حادترین شرایط کرونایی انجام داد. به همین دلیل و بنابر اعلام سازمان نظام پرستاری در روزهای کرونا حدود ۸۰۰۰ پرستار گرفتار صدمه ها و معلولیت های ناشی از کووید شدند و متاسفانه تعداد شهدای پرستاری ایام کرونا هم ۱۵۰ نفر است.
دستور ویژه برای قانون معروف پرستارانبه دنبال همین مجاهدت ها و خلق حماسه های پرتکرار در دوران کرونا بود که ضرورت تحقق مطالبه چندین ساله پرستاران یعنی «قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری» مکررا عنوان شد و مقام معظم رهبری هم بر آن تاکید داشتند؛ بطوریکه ایشان چندین مرتبه در دیدارهایشان با پرستاران حداقل طی دو سال قبل بر ضرورت اجرای قانون و البته تکریم پرستاران تاکید نمودند. همینطور رهبر انقلاب در یکی از دیدارهایشان با پرستاران با تکیه بر مراقبت روحی و جسمی از پرستاران، خاطرنشان کردند: «مسائل پرستاران بخصوص بانوان پرستار همچون حوصله، نشاط کاری و پاسخگویی به نیازهای خانوادگی آنان باید مورد توجه و اهتمام قرار گیرد و مشکلات آنها بطور جدی رسیدگی و عدالت در مورد پرستاران رعایت شود.» ایشان همینطور در دیداری دیگر با پرستاران در سال ۱۳۹۹ با تأکید بر آنکه پرستاران ما کار بزرگی در دوران کرونا انجام دادند، اعلام نمودند که«من شما پرستاران را دعا خواهم کرد، قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری مدت ها قبل تصویب شده که به سود پرستاران است ولی اجرا نشده و باید اجرا شود.»
به این ترتیب و بدنبال دستور مقام معظم رهبری، جلسات مربوطه برای اجرای قانون چندین ساله مصوب مجلس، با حضور ذینفعان آن همچون سازمان نظام پرستاری وشورای عالی بیمه در دولت های دوازدهم و سیزدهم برگزار و در جهت چگونگی تأمین بار مالی و نحوه اجرا تصمیم گیری و در نهایت «آیین نامه اجرایی تعرفه گذاری خدمات پرستاری» تصویب گردید.
به اذعان رئیس کل سازمان نظام پرستاری، سه دستورالعمل باید در امتداد اجرای بخشنامه انجام می شد؛ بخشنامه ثبت خدمات پرستاری در HIS بیمارستانی، بخشنامه رسیدگی به اسناد برای ممیزی های بیمه ای و بخشنامه بازتوزیع که هر سه آنها نوشته و گفته شد که به شکل آزمایشی در چند بیمارستان اجرایی شود.
۱۵ سال انتظار و اجرای مبهم یک قانونبه این ترتیب بعد از گذشت ۱۵ سال از تصویب قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری در مجلس؛ تیر ماه سال جاری این قانون جهت اجرا ابلاغ گردید و بودجه حدود ۵۰۰۰ میلیارد تومانی هم بابت آن در نظر گرفته شد. در مجموع حالا بخشنامه ها مشخص است و برای نخستین بار در تاریخ پرستاری کشور، ضریب K و ارزش نسبی خدمات پرستاری تعریف شد که برابر با سایر گروههای پروانه دار یا پزشکان غیر عضو هیئت علمی است. در همین راستا هم سازمان نظام پرستاری اعلام نمود که «مراقبت های پرستاری تا پیش از یکپارچه شدن، به اسم مراقبت های پرستاری مشروعیتی نداشت و با اقدامات صورت گرفته، به این فعل مراقبت پرستاری مشروعیت بخشیده شد.»
در نهایت هم مسئولان مربوطه اعلام نمودند که از آخر شهریور سال جاری پرداختی های ناشی از تعرفه گذاری خدمات پرستاری به انجام می رسد و البته تاکید شد که اجرای قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری از اول دیماه ۱۴۰۰ خواهد بود و باید معوقه آن پرداخت گردد.
ذکر این نکته هم لازم است که شکاف درآمدی زیاد پرستاران و پزشکان یکی از انتقاداتی است که سال هاست مطرح می شود و نسبت به آن انتقادات زیادی وجود دارد؛ موضوعی که گفته می شود با اجرای کامل قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری، هرچند که نمی توان ادعا داشت تبعیض کلا رفع گردد اما راهی برای رسیدن به رفع تبعیض تعریف شده است که در آینده نتایجش مشخص می شود. در همین راستا مسئولان سازمان نظام پرستاری معتقدند «تا زمانی که نظام پرداخت به پزشکان فی فور سرویس است این شکاف مطلقا برطرف شدنی نیست. با اجرای این قانون هم این اختلاف درآمدی کمتر می شود اما برطرف نخواهد شد.»
در مجموع باوجود قول و قرار مسئولان در خصوص اعمال قانون تعرفه گذاری از شهریورماه سال جاری و همینطور دستورات رئیس جمهور در این زمینه (به اذعان سازمان نظام پرستاری – بیشتر از ۲۲ دستور)، اما این وعده ها هم در موعد مقرر محقق نشده؛ بطوریکه گفته می شود مبالغی ناچیز و البته برمبنای سلایق شخصی به برخی از پرستاران به صورت علی الحساب و در هفته چهارم آبان ماه، پرداخت شده و حتی میزان دریافتی در شهرستان های مختلف هم بسیار متفاوت می باشد و همین مبحث سبب گله مندی در آستانه روز پرستار شده و بدین سان اجرای «صحیح تعرفه گذاری خدمات پرستاری طبق قانون» به عنوان مطالبه جدی پرستاران در آستانه روز پرستار سال جاری عنوان می شود.
حمیدرضا عزیزی _ معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان نظام پرستاری در این زمینه معتقد می باشد که «در این امر مسئولین سازمان برنامه و بودجه شدیدا کم کاری می کنند و پرسنل وزارت بهداشت هم در این مساله کم گذاشتند و به ایسنا می گوید: مسوولان مربوطه در عین حال روش های ناصحیحی را اجرا کردند؛ حدود نیمی از دانشگاه های علوم پزشکی کشور هم اگرچه همین بودجه کم به آنها تخصیص داده شده است اما پرداختی به پرستاران خود نداشتند و در آستانه روز پرستار این یک شرمندگی است.»
فرمول پرداخت های علی الحساب به پرستاران از کجا آمده است؟ به اذعان مسئولان سازمان نظام پرستاری، ظاهرا هر چه از تهران و کلانشهرها دورتر می شویم، مبالغ پرداختی هم کمتر شده است؛ به قول عزیزی «فرمولی که وزارت بهداشت برای پرداخت علی الحساب ها چیده است که کارانه های قبلی را ضرب در ۲.۲ کرده است باعث شده است که این شکاف پرداختی ضرب در ۲.۲ شده و حتی بیشتر شود. »
وی با تأکید بر آنکه هیچکس متوجه نشده که عدد ۲.۲ که وزارت بهداشت در محاسبات پرداخت های اخیر خود آورده، از کجا آمده است، می گوید: «اینکه یک مسئول وزارتی بیاید بگوید فلان مبلغ را ضرب در ضریب اشغال تخت کنید و عدد پرداخت را به دست آورید یعنی یک مبلغ حداقلی گوشت قربانی شود و نگذارند شیرینی قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری که از تاکیدات مقام معظم رهبری بوده است، به کام پرستاران بنشیند و این برای مملکت ما زیبنده نیست. »
معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان نظام پرستاری تاکید دارد که «با مشاهده این روند اعمال سلیقه در محاسبات پرداختی باید بگوییم که خود وزارت بهداشت به بخشنامه و دستورالعمل هایی که در هیئت دولت، شواری عالی بیمه، سازمان برنامه و بودجه و… تدوین شده است، پایبند نبوده و رفتار سلیقه ای داشته است.»
وی می گوید: «پیشنهاد ما در سازمان نظام پرستاری این بود که اول علی الحساب ۸ ماه سال جاری به پرستاران پرداخت گردد و کف پرداختی هم ۳ میلیون تومان باشد که نه سازمان برنامه و بودجه این مبلغ را تخصیص داد و نه وزارت بهداشت این بودجه مورد نیاز را از محل منابع خود تأمین کرد. »
در مجموع طبق قانون، درآمد حاصل از ارزش نسبی بسته های خدمتی پرستاری و K پرستاری که به بیمارستان ها واریز می شود، باید طبق دستورالعمل بازتوزیع و بعد از ثبت خدمات در HIS بیمارستان ها، به دست پرستاران برسد. همانطور که پیش تر هم گفته شد، دستورالعمل رسیدگی به اسناد هم تدوین شده و ابزار دست بیمه ها است؛ یعنی بیمه بر طبق این دستورالعمل، باید خدمات پرستاران را پذیرش کند، حال سوال آن است که این پرداخت علی الحساب و فرمول محاسباتی وزارت بهداشت بر چه اساسی انجام شده است؟
و اما شکاف درآمدی که بیشتر شد…در همین راستا محمد میرزابیگی – رئیس کل سازمان نظام پرستاری می گوید: «در برخی بیمارستان ها خدمات پرستاران در سیستم HIS ثبت شده اما در بعضی دیگر ثبت نشده است و به سبب عدم ثبت خدمات، یک مبلغ به صورت علی الحساب به پرستاران پرداخت گردید. این درحالیست که پیشنهاد سازمان نظام پرستاری آن بود که بر مبنای میانگین کارانه در بیمارستان هایی که تعرفه گذاری اجرا و خدمات ثبت شده، این پرداخت علی الحساب صورت گیرد، اما آنچه صورت گرفت این بود که کارانه قبلی پرستاران را ضرب در ۲.۲ کردند و به صورت علی الحساب پرداخت کردند که این مساله سبب شد شکاف درآمدی پرستاران حتی بیشتر شود.»
وی همینطور با اذعان به این که هم اکنون ردیف اعتباری تعرفه خدمات پرستاری مشخص شده و دیگر بعید است کسی بتواند از این بودجه در محل دیگری هزینه کند، می گوید: «تلاش ما اینست که از بودجه ۱۴۰۲ وارد سرانه خدمات تشخیصی و درمانی بودجه شویم تا مراقبت های پرستاری وزن و جایگاه خویش را داشته باشد.»
خانه نشینی ۱۰هزار پرستار طرحی در پایان ذکر چند نکته دیگر هم لازم است؛ در شرایطی که به اذعان مسئولان حوزه سلامت و نظام درمانی، کشور با کمبود حدود ۱۰۰هزار پرستار روبروست، در ایام وحشت کرونا، حدود ۱۷ هزار نفر از پرستاران جوان، تمدید طرح دوران کرونا شدند و پای کار آمدند و قبول کردند با حقوق طرحی باردیگر خدمت کنند و این در حالی است که بنابر اعلام معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان نظام پرستاری، در پیک پنجم کرونا مبحث کمبود نیرو تا حدی بود که از برخی استانها و شهرستان ها گزارشاتی در خصوص مدیریت ۲۵ بیمار بوسیله ی یک پرستار هم گزارش شد؛ این درحالی است که بنابر اعلام مسئولان سازمان نظام پرستاری، با فروکش کردن موج کرونا حدود ۱۰ هزار نفر از پرستاران طرحی خانه نشین شدند؛ هرچند که وزارت بهداشت مکررا جهت بکارگیری آنها و لحاظ امتیازات ویژه در آزمون های استخدامی جدید قول داده است، اما شاید بهتر باشد این سوال را بپرسیم که چرا پرستارانی که بدون داشتن تعهد، در پیک های کرونا از جان مایه گذاشتند و خویش را ثابت کردند، حالا باید برای جذب در سیستم سلامت معطل آزمون استخدامی بمانند؟ بدین سبب اگر هر کدام از این افراد به کار بازنگردند به شکلی بداخلاقی است و این خطر وجود دارد که در بحران های مشابه، شاید دیگر انگیزه ای برای دفاع تمام قد نیروهای پرستاری باقی نماند.
فوق العاده خاص پرستاران به کجا رسید؟ در عین حال اعطای «فوق العاده خاص به پرستاران» از دیگر مسایل مورد پیگیری جامعه پرستاری در سالهای قبل بوده است. در همین راستا هم میرزابیگی تاکید دارد که «ضرورت پرداخت فوق العاده خاص به مدافعین سلامت و پرستاران امر مهمی است» و از دستگاه های مسئول می خواهد «همانگونه که به درستی برای افزایش حقوق کارگران و رتبه بندی معلمان و… اعتبار در نظر گرفته شد، برای این بخش هم بودجه در نظر بگیرند.»
کلام آخر…
در پایان باید اصرار کرد که سال هاست مطالبات جامعه پرستاری بخصوص اجرای قانون «تعرفه گذاری» بارها وبارها و با صدای بلند اعلام شده است و بی شک بی توجهی به این مطالبات در شرایط سخت کاری پرستاران، یا اجرای نیم بند و محاسبات مبهم در اعمال قوانین مرتبط، نتیجه ای جز بی اعتمادی این جامعه ۲۵۰هزار نفره نخواهد داشت و شایسته آن است در آستانه روز پرستار مسئولان حداقل در مورد مطالبه ۱۵ ساله پرستاران، صادقانه اعلام کنند که با چه محاسباتی این پرداخت های اخیر را با عنوان قانون تعرفه گذاری صورت داده اند و البته با عدم اجرای کامل تعرفه های پرستاری، خدشه به قانون وارد نکنند.

منبع: طب اصیل