روایت ۵۳۷ روز خبررسانی در پاندمی قرن؛ در انتظار روزی که تیتر بزنیم کرونا به اتمام رسید

به گزارش طب اصیل ۱۸ ماه است که دنیا وسط بحران است و کرونا سرخط مهم ترین خبرها؛ بحرانی چند وجهی؛ از سلامت و سیاست گرفته تا اقتصاد و فرهنگ و ورزش؛ و البته بحرانی نوبَر هم برای اهالی رسانه؛ خبرنگاران سلامت بیشتر از ۱۸ ماه است که در دل بحرانند؛ قلم می زنند و خبر می دهند و اخطار…
به گزارش طب اصیل به نقل از ایسنا، ۱۸ ماه است که کرونا آمده؛ منحوسی که از بازاری در چین سربرآورد و هنوز هم نفهمیدیم دست ساز است، فرار آزمایشگاهی است یا هر چیز دیگر؛ هرچه که هست وحشی است و خانمان برانداز؛ هر روز جان می گیرد و هر روز بر ظلمتش افزوده می شود. دنیا چیز زیادی از او نمی دانست و هنوز هم نادانسته هایش بیشتر از دانسته هاست.
دو زمستان و دو بهار و دو تابستان و یک پاییز است که کرونا می تازد؛ کادر درمان در میدان مین می جنگد و زخمی و کشته می دهد و اما خبرنگارانی که به دل بحران زده و در راه رسالت خود از جان مایه گذاشتند…
به مناسبت روز خبرنگار پای صحبت ها و تجربیات خبرنگاران سلامت از رسانه های مختلف نشستیم که در پی می خوانید:
افشین شاعری – خبرگزاری ایرنا
خبرنگاری همچون مشاغل سخت و زیان آور است که به دلیل مواجهه مداوم با استرس و فشارهای روحی و روانی، خیلی زود شاغلان این حرفه را گرفتار لطمه های شغلی می کند.
حدود یکسال و نیم از همه گیری کرونا می گذرد. در طول این مدت خبرنگاران بعنوان چشم و گوش جامعه از روز اول در جریان مسائل مربوط به این اپیدمی قرار می گرفتند و اخبار آنرا دنبال می کردند و شاید از بسیاری اخبار زودتر از بقیه آگاه می شدند، به همین علت سختی های این حرفه در طول این مدت، مشکل تر از همیشه بود برای اینکه هم استرس و نگرانی از بیماری بود و هم اخبار منفی و البته مشکلات مدیریت اپیدمی که بیش از پیش خبرنگاران را آزار می داد.
گر چه برگزاری نشست های خبری آنلاین تا حدی از حضور فیزیکی خبرنگاران در همایش ها و نشست های خبری و خطر ابتلای آنان کم کرد؛ اما کار خبرنگاران حتی یک روز هم تعطیل نشد و خبرنگاران نیز مانند کادر درمان در تمام یکسال و نیم گذشته بی وقفه سر کار بودند و اگر تلاش آنها برای اطلاع رسانی دقیق به مردم درباره خطرات ویروس کرونا و راه های پیش گیری از آن نبود چه بسا میزان کشته و قربانیان این همه گیری بمراتب بیش از میزان فعلی بود.
مواجهه مداوم و هر روزه با اخبار منفی، آمار مرگ و میر، روند افزایش مبتلایان، موج های سینوسی مبتلاشدن و مرگ و میر، وضعیت نامناسب بیمارستانها، مرگ افراد مختلف همچون پزشکان و پرستاران، بی توجهی به اصول بهداشتی در جامعه و عادی انگاری در مقابل این بیماری خطرناک، ترویج شایعات و خرافات و سودجویی برخی افراد از گرفتاری مردم نیز همچون مسائلی است که در ۱۸ ماه گذشته روح و روان خبرنگاران را آزار می داد.
ضعف های مدیریتی، کمبود مداوم اقلام بهداشتی و درمانی مانند ماسک، مواد ضدعفونی کننده، داروها، سرم، شلوغی بیمارستانها و کمبود تخت، هزینه های بالای آزمایش کرونا، دارو و بستری که از توان خیلی از مردم خارج است نیز از دیگر اخبار منفی است که در ماههای گذشته آزار دهنده بود.
بیکاری عده زیادی از مردم در اپیدمی کرونا، نبود حمایت های شغلی از آنان و فشارهای اجتماعی آن نیز از دیگر مسائلی است که اخبار آنرا خبرنگاران می شنیدند و منعکس می کردند و البته برای آنها ناراحت کننده بود و بر استرس آنها می افزود.
در این ایام اخبار کرونا در صدر همه اخبار قرار داشت، اخباری که بیشتر منفی بودند تا مثبت. آمارهای مرگ و میر و مبتلاشدن هر روز وجود داشت و مدام بر روان خبرنگاران اثر می گذاشت، همزمان با این همه خبرهای بد، تلاش خبرنگاران برای مصاحبه با مسئولان و گرفتن جواب برای سوالات آنان که پرسش های مردم بودند نیز در خیلی از موارد با مشکل همراه بود، خیلی از مسئولان و کارشناسان ممنوع المصاحبه می شدند یا خود به علل مختلف شخصی یا سازمانی از مصاحبه امتناع می کردند و این مسئله نیز بر سختی و فشارهای شغلی خبرنگاران اضافه می کرد.
در کنار این همه سختی ها و مشکلات شغلی، مشاهده مرگ همکاران، دوستان، آشنایان و ابتلای خبرنگاران و اطرافیان آنها نیز بر سختی این روزهای تلخ می افزود. علاوه بر آن اخبار مرگ و میر، منفی، ماندن های طولانی در خانه، کاهش رفت و آمدها و دید و بازدیدها، سبب افزایش افسردگی و انواع بیماریهای روا نی در جامعه شده که خبرنگاران نیز از موج آن در امان نمانده اند و همچنان در این اپیدمی که اختتام آن مشخص نیست چه زمانی باشد در رنج هستند.
محمد رضازاده – خبرگزاری فارس
خبرنگار سلامت که باشی می شوی گوش شنوای بیمارانی که یک روز به علت مشکلات مالی توانایی تامین داروهایشان را ندارند و روز دیگر که پول تامین دارو را با هزار مکافات تامین می کنند دارویشان در داروخانه موجود نیست.

خبرنگار سلامت که باشی دغدغه ات جان مردم است؛ جان مردم به جان خودت گره می خورد؛ وقتی می شنوی فلان بیمار را به علت مشکلات مالی در بیمارستان راه نداده اند خودت را به هر دری میزنی تا راهی برای درمان و مداوایش پیدا کنی.
دغدغه های خبرنگاران سلامت تا دو سال پیش به موضوعات کلان حوزه سلامت مثل بیمه ها، نسخه نویسی الکترونیک، پزشک خانواده، تولید دارو و… ختم می شد اما یک شبه همه زندگیمان عوض شد! چشم به هم زدیم خودمان را وسط بیمارستانی دیدیم که شده بود میدان جنگ؛ صف های طولانی از بیمارانی که کرونا شده بلای جانشان؛ خودشان را به هر دری می زنند تا از شر این ویروس منحوس رها شوند.
ما خبرنگاران سلامت بودیم که حتی جلوتر از مسئولان دو سال آزگار خودمان را به آب و آتش زدیم، فریاد زدیم راه حل پیشنهاد دادیم، به مردم و مسئولان هشدار دادیم، آنقدر از کرونا و زندگی در وضعیت بحران نوشتیم که قلممان همرنگ کرونا شد. شب های زیادی پا به پای کادر درمان و مسئولان تا بامداد بیدار ماندیم، درد دل مسئولان را شنیدیم، از دغدغه ها و سختی های کادر درمان نوشتیم، گلایه های بیماران را قلم زدیم تا شاید بتوانیم دردی از دردهای مردم این سرزمین را تسکین دهیم.
درک این مساله که دو سال شبانه روز از کرونا بخوانی، از کرونا بنویسی و از کرونا بشنوی را فقط خبرنگاران سلامت می فهمند و بس! این که دو سال حال و احوال لحظه هایت به اخبار تلخ و شیرین کرونا وصل شود، وقتی بشنوی آمار فوت هموطنانت به سمت تک رقمی شدن پیش می رود کمی به انتها این بحران دلگرم شوی و وقتی خبر هولناک جان باختن ۴۰۰ پاره تنت را بشنوی شب با اشک و غصه سرت را بر بالین بگذاری.
خبرنگار سلامت که باشی، باید در دل بحران باشی، سیل باشد باشی، زلزله باشد باشی، پلاسکو باشد باشی و حتی اگر یک ویروس ناشناخته از آن سوی جهان پا به کشورت بگذارد و ترس وجود همه کشور را بگیرد تو باید در وسط میدان باشی، باید آنقدر عاشق کارت باشی که اگر به بیماری مبتلا شدی و یک هفته روی تخت بیمارستان تنها هم ماندی از کسی گله و توقعی نداشته باشی، چون تو خبرنگار سلامت هستی!
خبرنگار سلامت که باشی، باید حواست شش دانگ جمع باشد که نکند فلان مدیر فلان سازمان حق سالمند نیازمند واکسن را بخورد؛ یا فلان دلال دارو داروهای تقلبی را چند برابر قیمت به بیمار درمانده بفروشد…
خبرنگار سلامت که باشی، از شنیدن خبر تولید و واردات واکسن و داروهای کرونا بیش از همه ذوق مرگ می شوی چونکه دیگر قرار نیست خبر فوت هموطنانت را اطلاع رسانی کنی و شاید همین خبرها نور امیدی باشد در دل همه.
دو سال سخت را پشت سر گذاشتیم. هموطنان، اقوام و همکارانمان را از دست دادیم، خسته شدیم، درد کشیدیم، در خلوتمان اشک ریخیتیم اما فقط به امید ریشه کن شدن کرونا زنده ماندیم؛ هنوز هم پس از گذشت یک سال و نیم ثانیه شماری می نماییم برای آن لحظه ای که تیتر یک همه خبرگزاری ها و روزنامه ها فقط همین جمله باشد «کرونا تمام شد». شاید آن دم، نفس عمیقی بکشیم، برای لحظه ای همه خاطرات تلخ و شیرین این دوران از ذهنمان عبور کند و باز هم همه با هم تلاش نماییم که شاهد رنج و درد هیچ بیماری نباشیم… راستی دومین سال کرونائی تان مبارک؛ سلامت نویسان عرصه رسانه!
مژگان زینلی پور – خبرگزاری ایسنا
داستان پاندمی مرگ که به گوشه گوشه جهان سرک کشید و آدم هایی را در خود سوزاند، یک روز هم از یک جایی از ایران آغاز شد. ۳۰ بهمن ۱۳۹۸. روز شروع آشوب و مشخص نیست چه روزی و چه ساعتی آن معجزه ای که همه در انتظارش هستیم، اتفاق بیفتد. مشخص نیست آیا آن روز را خواهیم دید، آیا خاطرات دوران پیش از کرونا را باردیگر زندگی خواهیم کرد، آیا باردیگر بلند خواهیم شد؟…

۵۳۷ روز می گذرد از شروع آشوب، آشوبی که زمین گیرمان کرد و سال ها طول می کشد تا باردیگر بتوانیم دست روی زانوهایمان گذاشته و کمر راست نماییم. سال ها طول می کشد که سوز این داغ ها، اندکی فرو نشیند. داغ کسانیکه در بُهت رفتند و مردمانی که در ناباوری به سوگ نشستند.
هنوز هم هرچه بیشتر می گذرد، کرونا وحشی تر شده و بیشتر جان می گیرد. به صغیر و کبیر رحم نمی کند، مانند طوفان، بی هیچ ترحمی در خانه ها را می کوبد و عزیزانی را با خود به سمت نیستی می کشاند. بزرگ و کوچک، پیر و جوان. حالا همه در خطرند.
با خودمان می گفتیم آخر مگر می شود در قرن ۲۱، با اینهمه پیشرفت های شگرف علم و دانش ویروسی در مقابل انسان به جنگ برخیزد و زمین گیرمان کند. باورش سخت بود، اما حقیقت داشت. حقیقتی تلخ که بصورت ما خبرنگاران هم سیلی زد، با خبرهای ناگوارش، با قربانیانش، با خانواده هایی که عزادار کرد.
روزهای اولی که کرونا میهمان شوم کشورمان شد، فکرش را هم نمی کردیم، قرار باشد روزها و ماه ها و سال ها را با نامش بگذرانیم، تیتر خبرهایمان بوی گس مرگ بگیرد، روایت گر عاشقانه هایی باشیم اما در بیمارستان ها، نزد پزشکان و پرستارانی که دیگر جان ندارند، آن هم با پایانی سرد و تلخ که گاهی قلم از دستمان می انداخت تا در سوگ این دردها شاید اشک هایمان چاره شود.
روزگاری فکر می کردیم، قلم مان امید مردم خواهد شد، از بیماری، رنج و درد نجات شان می دهد و آگاه شان می کند. می خواستیم بعنوان خبرنگار سلامت کاری نماییم که مردم حقوق شان را در بالین بیماری و روی تخت بیمارستان بدانند و “سلامت” چاره جان های بیمار شود، ولی حالا در این روزگار کرونا زده، پر شده ایم از ناامیدی به وسعت مرگ هموطنان مان. خسته ایم، دست هایمان نای نوشتن ندارد، اما باز هم خودمان را می کشیم، ادامه می دهیم، شاید خطی از ما بجای بماند و انسانی را از هیولای کرونا نجات دهد.
خبرنگار سلامت باید تاب بیاورد، برود وسط میدان، رنج آدم های این روزگار کرونازده را از نزدیک ببیند، لمس کند تا بتواند این «از دست دادن» ها را ملموس کند برای کسانی که نمی دانند وضعیت تا چه حد خطرناکست.
۵۳۷ روز است که هر روز آمار مرگ مخابره می نماییم، آن هم بی هیچ چشمداشتی. نه بیمه های نیم بند راه مان را سد کرد و نه حقوق ناچیزی که در این آشفته بازار کفاف نیمه ماه را هم نمی دهد، نه چشم به راه صله بودیم و نه در انتظار تشویق. تنها عشق بود و غیرت که استوار نگهمان داشت. خواستیم آنقدر تکرار نماییم تا شاید مردم بخوانند و بدانند، تا شاید سد راه مرگ شویم و نجات بخش باشیم. خیلی هایمان از همان روزهای اول در خط مقدم بیماری عکس گرفتند، نوشتند و مخابره کردند. هرچند نگرانی از خانه و خانواده مان و سلامت شان اضطرابی تمام نشدنی به جان مان می انداخت که هنوز هم ادامه دارد، اما باز هم پیش رفتیم و همچنان پیش می رویم تا آنجا که نفس یاری کند.
حالا هر روز ما خبرنگاران، به ویژه خبرنگاران حوزه سلامت، مساوی شده با مخابره خبرهایی تلخ از نبودن ظرفیت بستری، پر بودن تخت های بیمارستانی و آی سی یوها، خستگی کادر بهداشت و درمان و خبر مرگ و مرگ و مرگ… مرگ هایی که گویا نمی خواهند تمام شوند، اما باز هم بر عهدمان می ایستیم، باز هم بی هیچ چشمداشتی و تنها برای سلامت مردمان مان.
همه ما خبرنگاران سلامت، ۵۳۷ روز است که تنها یک آرزو داریم. عکس بگیریم، بنویسیم و مخابره کنیم: “کرونا تمام شد” و .
نسرین گودرزی – سازمان صدا و سیما

۱۰ سالی میشود قلم و میکروفن و دوربین همراهم شده اند. حدودا ۶ سالش را برای سلامت نوشتم و به تصویر کشیدم…
همیشه هم همه چیز تلخ نبوده؛ خیلی وقت ها هم خبرهای گل و بلبل داشتیم؛ اما اعتراف میکنم تمام آن ۶ سال یکطرف و این ۱۸ ماه یک طرف؛ برای همین اوضاع و احوال کرونائی بیشتر شهرهای کشور را سفر کرده ام و دوربین را برده ام تا قلب بخش های کووید؛ در آی سی یو کرونا؛ گاهی شاهد لحظه های شیرین ترخیص بیمار کرونائی بودم و با صاف شدن ضربان قلب هر بیمار قلب من هم به در آمد و چشمم به مانیتور علایم حیاتی خشک شد…
روزهای سیاه خوزستان یکی از همان روزها بود؛ درست همان روزها که گفتند خوزستان قرمز است؛ در آن روزهای اول که کسی نمیدانست قرمز و نارنجی و زرد کرونائی یعنی چه؛ فکرمان رفت نشست وسط اهواز؛ کنار کارون آرام؛ آرامش پس از ۸ سال طوفان؛ ۸ سال صبوری و ایستادگی؛ کارونی که جنگ به خود دیده؛ صدای توپ و تفنگ و گلوله شنیده و فرزندان شهیدش را در آغوش کشیده؛ ۸ سال؛ کم نبود؛ اهواز قلب جنگ بوده؛ تجربه رویارویی با دشمنی واقعی را داشته؛ هنوز جای ترکش ها روی تن ساختمان های شهر هست و خاطرات آن روزها شبیه فیلم از ذهن مردمان جنگ دیده میگذرد؛ حالا اما باردیگر انگار تاریخ دارد تکرار میشود؛ نه فقط خوزستانی ها که همه مردم این سرزمین روزهای عجیبی را میگذرانند؛ اما خوزستان و مردمش همیشه جور دیگری غافلگیر میشوند؛ یکبار دیگر مردم این شهر خودشان را برای یک رویارویی عجیب آماده کردند؛ حالا مردمش مثل همه مردم کشور ایستادند روبروی یک دشمن…
آن روزهای قرمز انگار تاریخ جور دیگری تکرار شده بود؛ اما این دفعه دشمنی نامرئی؛ به زبان مدرن تر و سلاحی متفاوت تر؛ تهران بودیم و درگیر میهمان ناخوانده؛ مهمانی مرزنشناس که حدودا به همه ی دنیا سر زده؛ مامور شدیم برای به تصویر کشیدن شرایطی که تا آن زمان تجربه اش نکرده بودیم؛ ثبت روزهایی که بر خوزستان میگذشت؛ عجیب بود؛ پایمان که به خاک شهر رسید گرما محکم خورد به صورتمان؛ ساعت حدود ۸ بامداد گرمای۳۹ درجه؛ وسط خرماپزان تیرماه؛ شهر شلوغ بود و مثل روزهای عادی؛ شلوغ تر از شهر اما اینجا بود؛ حیاط بیمارستان رازی؛ مرکز پذیرش و بستری کرونا مثبت ها؛ حیاط پر بود از آمبولانس هایی که یکی در بین مریض کرونائی داشتند؛ آه و ناله از هر طرف حیاط شنیده میشد؛ از آنها که پشت درهای بخش بیقرار گرفتن خبری از مریضشان بودند تا آنها که عزیزشان در مقابل کرونا تاب نیاورده بود؛ بچه جنگ نیستم؛ از آن روزها فقط گفتنی های بزرگترها را شنیده ام؛ اما در آن روز عجیب با هرقدم در حیاط مریضخانه انگار زیر پایم میلرزید و صدای آژیر آمبولانس مثل صدای توپ و تفنگ در سرم پیچ میخورد؛ کرونا نداشتم اما نفس کشیدنم سخت بود؛ درآن هوای گرم؛ بین آن همه لباس فضایی و ماسک و شیلد؛ آب از سر و رویمان روانه شده بود؛ مریض ها از آمبولانس روی برانکارد روانه اورژانس میشدند؛ انگار هیچ هوایی نبود؛ نفسی نبود؛ صدای سرفه های متوالی و تقلای نفس کشیدن نقطه مشترک همه آنهایی بود که کرونا گرفتار تخت بیمارستانشان کرده بود؛ هیچکس آن روزها نمیدانست کرونا مقرر است کنگر بخورد و لنگر بیاندازد؛ هر کدام از این آدم ها قصه داشت آمدنشان به بیمارستان؛ یکی در رفت و آمد به بازار مبتلا شده بود؛ آن یکی در عروسی فامیلش و بجز خودش کرونا گریبان پدر و مادرش را هم گرفته بود؛ خودش در اورژانس وپدر و مادرش در بخش مراقبت های ویژه با درد و رنج های کرونا میجنگیدند؛ میان این مریض بیار و ببرها؛ دود بلند شده بود؛ از سر سیم های برق حیاط؛ کسی آتششان نزده بود؛ آتش گرفته بودند از فرط گرما و داغی تابستانی که قرار بود آمدنش نوید رفتن کرونا باشد؛ اما واویلای کرونا سردادند؛ اما هرطور بود نگذاشتند مریضی نه دستگاه اکسیژنش قطع شود و نه برق اتاقش خاموش شود؛ یادم می اید ما نیم ساعت نبود لباس فضاییِ کذایی را پوشیده بودیم؛ رمق نداشتیم؛ چشممان از شدت تابش خورشید باز نمیشد؛ داخل بخش رفتیم؛ تختی خالی نبود؛ تا چشم کار میکرد مریض بود که بالای سرش نوشته بودند علت بستری: کرونا؛ گفتند اگر کولری روشن نیست زیر سر همان آتشی است که به جان سیم های برق افتاده؛ آب از سر و رویمان سرازیر بود…
در فاصله کمتر از نیم ساعت حس کردیم توانمان چسبیده کف پایمان؛ دم نزدند؛ کادر درمان را میگویم؛ لحظه ای ندیدم بنشینند بی دغدغه چای بنوشند یا سر بکنند در گوشی؛ گرم بود؛ لباسهایشان خیس از عرق؛ ۱۲ ساعتی میشد شیفت میدادند اما سرپا نگهداشتند خود را؛ وقت نشستن نبود؛ مریض روی تخت و ویروسی که منتظر بود سر بچرخانی تا جان بگیرد؛ دکتر آمد یکی یکی با حوصله ویزیت کرد؛ خانم پرستار شرح حال میداد؛ جوان ۲۸ ساله دیشب آمده؛ بیماری زمینه ای؟ هیچ… سالم سالم…۴۰ درصد ریه درگیر شده؛ تخت بعدی خانم ۳۸ ساله؛ الان میگویم خانم؛ اما آن لحظه در بخش مراقبت های ویژه زیر آن همه لوله و دستگاه معلوم نبود خانم است یا آقا؛ قفسه سینه اش عجیب بالا و پایین میشود؛ ۳ روز بود آمده بود؛ زیر دستگاه؛ مریض کرونائی زیر دستگاه هم که میدانید یعنی چه…
داشتم با پرستاری حرف میزدم؛ داشت تعریف میکرد از کرونا گرفتنش و از آن روزها که بی تاب بود برگردد سر شیفتش؛ از تلفن هایی که مدام به همکارانش میزد برای پرسیدن حال مریض ها؛
در همین حین صدای آلارم دستگاه آمده؛ همه دویدند؛ پزشک و پرستار فریاد میزدند ساکشن شود؛ هرکاری کردند که نرود؛ گفتند ورزشکار است؛ شنا میکند؛ اما حالش خوش نبود و غرق شده بود در منجلاب کرونا؛ همان مریضی که زیر لوله ها و شیلنگ ها صورتش معلوم نبود؛ تمام تلاششان را کردند اما؛ کرونا رحم ندارد
پریسا سیدیان _ خبرگزاری ایسنا
همه ما در زندگی اتفاقاتی را داریم که اگر تاریخ به وقوع پیوستنش یادمان نباشد یک قبل و بعدی برایش تعیین می کنیم؛ پیش از کنکور و پس از آن، پیش از فارغ التحصیلی و پس از آن و… و. اما بزرگ ترین اتفاقی که زندگی من و همه مردم کشورم را به قبل و پس از خود تقسیم کرد را حالا به روز، ساعت و دقیقه به یاد دارم؛ همان چهارشنبه ساعت ۴: ۰۳ بعدازظهر نحسی که خبر ورود کرونا به ایران را نوشتم و منتشر کردم. درست یک ماه مانده به عید درحالی که خوش خیال به بدرقه این میهمان ناخوانده تا تحویل بهار بودم.

اما چه می دانستم روزهای بدتری هم خواهد رسید. روزهایی که بنویسم کرونا چند نفر دیگر را از ما گرفت و چه خانواده هایی داغ دار شدند، روزهایی که بنویسم نقشه کشورم تماما قرمز است و هشدار دهم که متخصصین می گویند وضع کشور خراب است، سفر نروید و پروتکل ها را رعایت کنید. روزهایی که بنویسم ماسک، الکل و سِرُم کم آمده، تخت ها لبریز از بیمارانی است که دیگر نایی برای نفس کشیدن ندارند و بنویسم از روایت زنی که شوهر فداکارش در همان روزهای اول شیوع ویروس کرونا که خیلی ها خانه نشینی را به بودن در میدان ترجیح دادند، تن به آتش کرونا زد تا بتواند یاری گر نفس های دیگران شود اما، خودش جان باخت.
اما انگار فشار کرونا همین جا تمام نمی شد، باید به بیمارستان می رفتم و با چشم خود می دیدم زجر تنفسی یعنی چه، وقتی بیمار برای ذره ای اکسیژن بیشتر تقلا می کند را ببینم، ببینم که از عزیزانش دور است و تنها امیدش پزشک و پرستار خسته بیمارستان است.
قریب به۱۸ ماه است که با کرونا سر می نماییم، آخرین خبر هر شب و نخستین خبر هر بامداد ما کروناست و شاید به همین خاطر است که به نخستین امید کسانی که فکر می کنند چون خبرها به دستمان می رسد پس حتما کاری هم می توانیم انجام دهیم، تبدیل گشته ایم. «پدرم باید در بیمارستان بستری شود، می توانی ببینی کجا تخت خالی است؟»، «رمدسیویر در هیچ داروخانه ای نیست، تو نمی توانی پیدا کنی؟»، «می دانی چه زمانی نوبت تزریق واکسن کرونای من می رسد؟» و… غافل از این که پاسخ به تعدادی از این سوالات برای ما هم دشوار است چونکه حتی گاهی ما نیز دسترسی درستی به مسئولین برای پاسخگویی نداشتیم و تنها امیدمان جعبه جادویی بود تا شاید مسئولی در آن پاسخگوی سوالات باشد.
شاید کرونا دیگر برای خیلی ها عادی شده باشد و به انتخاب خود اهتمام کنند از اخبار آن فاصله بگیرند اما درمورد خبرنگار سلامت چنین نیست. روزی که انتخاب کردم یک خبرنگار سلامت باشم گمان نمی کردم روزهایی خواهد رسید که مجبور باشم از ویروسی بنویسم که جان می گیرد و می تازد. امروز بیش از ۵۰۰ روز است که دغدغه اول همه خبرنگاران سلامت تهیه خبری خوش از ریشه کن شدن کروناست، آرزویی که هرچند محال بنظر می رسد اما بازهم ما را سرپا نگه داشته است.
امروز دیگر می دانم کرونا برای ما خبرنگاران سلامت یک نقطه صفر مرزی است، مرز بین انسان های شاد روز گذشته که مملو از امید برای به رشته تحریر درآوردن توسعه سلامت کشور بودند و آنچه که امروز به آن تبدیل شدند، انسان هایی که تنها امیدشان این است روزی بیاید که ننویسند چند نفر به خاطر این بلای قرن جان باختند. دلم می خواهد تصور کنم زمان در همان ۴: ۰۳ دقیقه روز چهارشنبه ۳۰ بهمن ۱۳۹۸ متوقف شده است و همه آنچه گفتم را به چشم ندیدم تا بعد از این هم بتوانم به امید روزهایی روشن و بدون کرونا خبرهای خوب به گوش هموطنانم برسانم.
امیر پروسنان – خبرنگار سلامت
کرونا خیلی چیزها را به ما فهماند. اینکه باید صدای چشم ها را شنید و با چشم های آدم ها حرف زد. اینکه دوری ها آن قدر زیاد می شود که خودت را تنهاتر از همیشه حس می کنی. برای خبرنگار سلامت، کرونا فقط یک واژه معمولی و یک سری عدد و رقم و نمودار نیست. کرونا مجموعه ای از اتفاقات و حرف ها و حاشیه هاست. وعده های عمل نشده، قول های داده شده، داستان های شفاهی گفته نشده و جان های بسیاری که بی جان شدند.

اگر کرونا را فقط یک بیماری معمولی بدانیم که در انتظار واکسن است یا یک فاجعه جهانی یا یک معضل اجتماعی، به بی راهه رفته ایم. کرونا را باید با همه ابعادش دید و به این فکر کرد که این ویروس شاخدار چه بلاهایی سر آدم ها آورده و چقدر جان ها را گرفته و چقدر جسم ها را دورتر کرده و چقدر تمرین صبر داده است.
حالا فکر کن که در این دوران عجیب، خبرنگار سلامت باشی و هر روز از ویروسی بنویسی که متخصصان جهان روی صفحه شطرنج آن هر روز کیش می شوند. کرونا حرکت بعدی را با جهشی شروع می کند و متخصصان و پزشکان و دانشمندان چند ساعتی، چند روزی، چند هفته ای درگیر پاسخی برای آن حرکت می شوند. حالا تا پاسخ مناسب تعریف شود، چه جان هایی که گرفته شده و چه سنگ های قبری که گذاشته شده است.
کرونا برای من دوری بود. دوری از خانواده و ندیدن و تنهاتر شدن. برای من داستان بود. داستانی مثل «طاعون» آلبر کامو با همه جزئیات و لحظه هایش. انگار نعل به نعل تاریخ باردیگر درحال تکرار است و این داستان حالا از روی کاغذ به واقعیت آمده است. این فاجعه آن قدر بازیگران و شخصیت های مختلف داشته که می شود سال ها از ابعادش نوشت و توی هر داستان گوشه ای را بیرون کشید و قصه اش را ساخت.
مسائلی مثل کمبود تخت بیمارستانی و دارو و تاخیر در واردات واکسن و قرنطینه نکردن و مشکلات اقتصادی و همه و همه در این یک سال و چند ماه که از شیوع ویروس کرونا می گذرد، فقط یک طرف این قصه است و طرف های دیگر را باید در نگاه آدم ها جست وجو کرد و صدای چشم ها را شنید. چشم هایی که در این دوران جای دهان را گرفتند و واقعیت و دروغ را درون خودشان عیان کردند. این دوران عجیب تا همیشه با همه ما خواهد ماند و حتما برای خبرنگار سلامت این سخت ترین دوران کاری خواهد بود. دورانی که باید روزانه از مرگ آدم ها می نوشت و این جان ها را در قالب عدد نمایش می داد و نمودار می کشید و تحلیل می کرد.
هرچند هیچ کدام از خبرنگاران سلامت عادت نکردند به این عددها و جان هایی که هر روز گرفته می شود و بی خیالی هایی که بواسطه تاخیر در تصمیم گیری رخ می دهد، اما اگر زنده ماندیم و روزگار پساکرونا را دیدیم، نمی دانم با سلامت روان این جماعت چه خواهیم کرد که حدودا چیزی از آن نمانده است. بماند که در این دوران همه از زحمت های پزشکان و پرستاران و نیروهای بهداشت و آزمایشگاهیان و همه تشکر کردند، اما کسی خبرنگار سلامت را ندید و این ندیدن ها درون ذهن و احساس ما خواهد ماند. چه از مدیران رسانه ای که ندیدند و برای حفظ میز به خبرنگاران ظلم کردند، چه از مسئولانی که نخواستند بدانند خبرنگار چرا سوال می کند و چرا به دنبال پاسخ می گردد و چرا برای تک تک این جان ها نگران است.
میثاق اختر – خبرگزاری ایسنا
۱۸ ماه سخت گذشت؛ روزهایی که رنگ قلممان تیره شد و هر روز مجبور به انتشار اخباری تلخ و غم انگیر بودیم، اخباری که روحمان را تحلیل برد اما مجبور به گفتن چندباره آن شدیم تا شاید بتوانیم صحنه کوچکی از این واقعه وحشتناک را برای مردم جلوه دهیم تا بازهم شاید اوضاع کمی سبزتر شود.

هرچند که یکی از ارکان شغل خبرنگاری درگیر نشدن با حادثه برای نوشتن گزارشی بهتر است؛ اما این ویروس منحوس در دل و جانمان قوت گرفت و هر روز از غم مردمی که عزیزی را از دست می دادند تحت تاثیر قرار می گرفتیم.
دیدن غم مردم، نگرانی برای ابتلای خودمان و عزیزانمان به کرونا را کاهش می داد و هر روز با اشتیاق کمتر شدن آمار مبتلاشدن و شنیدن خبرهای خوش در این عرصه به برنامه های پوششی می رفتیم اما متاسفانه قطار سیاه کرونا همچنان در حرکت است و خیال توقف نیز ندارد.
روزهای دوشنبه و جلسات ستاد مقابله با کرونا بی گمان هیچ زمان از یاد من نخواهد رفت، روزهایی که تنش ها چاره نداشت و تمام فضا مملو از اشک، آه و حسرت بود، اما در بین تمام برنامه هایی که در طول این ۱۸ ماه حاضر شدم، حضورم در بهشت زهرا به یکی از بدترین خاطرات عمرم تبدیل شد و هر بار در زمان انتشار اخبار تلخ روزهای کرونائی صحنه های زمان تهیه گزارش از بهشت زهرا در ذهنم مرور می شود. گویی زمان تهیه این خبر در متن داغ خانواده ها قرار داشتم، در این گزارش از نگرانی همراه ترس از فراغ دوری ابدی مادر و فرزند، از صف اجساد کرونای لعنتی و از درخواست تطهیرکنندگانی که کار روزانه شان چند برابر شده بود نوشتم.
به من می گفتند تو رو به خدا به مردم بگویید دورهمی نروند رعایت کنند؛ اینجا بوده از یک فامیل که پدر و مادر و همه فرزندان فوت شده اند. از اتفاقات عجیبی گفتند که در ایام نخست شیوع این بیماری فرزندان از ترس ابتلا، به پیکر پدر نزدیک نمی شدند و تطهیرکنندگانی که شجاعانه در آن روزها به تطهیر متوفیان پرداختند.
حال بعد از ۱۸ ماه تنها امید دارم که در پی این روز های تلخ، خبر مرگ این ویروس منحوس را در کل دنیا ببینم تا شیرینی تولید و توزیع واکسن بر دل و جانمان بنشیند و کرونا تنها خاطره ای تلخ در پس ذهنمان بماند.
مرجان قندی – رادیو سلامت
خبرنگار و گزارشگر حوزه سلامت هستم و بیش از ۲۰ سال در زمینه اجتماعی فعالیت می کنم. پاندمی ویروس کرونا، بدون شک برای همه جهان غافلگیر کننده بود و زندگی هایمان را دستخوش تغییر نمود. اما برای خبرنگاران وضعیت متفاوت بود، بواسطه شغلمان باید آخرین آمار و اطلاعات را در اختیار هموطنان قرار می دادیم تا هم ترس و اضطراب ناشی از بیماری را در آنان کاهش دهیم و هم سفارش های بهداشتی به روز جهت پیشگیری را در اختیارشان بگذاریم.
بنده از نخستین روزهای تشکیل ستاد فرماندهی مقابله با کرونا در کلانشهر تهران در ستاد حضور داشتم، با وجود نگرانی از ابتلای خودم و به تبع خانواده، همه دستورالعمل های بهداشتی را سختگیرانه رعایت می کردم و با وجود ابتلای ۱۴۰ نفر در ستاد فرماندهی کلانشهر تهران که عمدتاً روسا، معاونین و مدیران بیمارستانها بودند، خودم درگیر بیماری نشدم.
در طول ۱۸ ماه گذشته، روزهای سختی برای همه مردم و همچون خبرنگاران بوده، گزارش آمار مرگ و میر روزانه، ابتلای مردم و دوستان و آشنایان، آثار روانی زیادی برای ما هم داشته است.
شاید در این مدت، متاثر کننده ترین برنامه ای که برای گزارش رفتم، برنامه یکی از گروه های جهادی بود که برای ۸۰ نوزاد تهرانی که هر دو والد خودرا بواسطه کرونا از دست داده بودند، البسه و لوازم شخصی تهیه کرده بودند و غم انگیزترین صحنه ای بود که در تمام عمرم دیده ام.
یاسر مختاری – روزنامه سپید
شیوع ویروس کرونا در ووهان چین رخ داد و ما خبرنگاران سلامت، خبرهای مربوط به آنرا پیگیری می کردیم. در همان زمان هم انتظار این را داشتیم که این ویروس هم جهان را درگیر خودش کند و بصورت ویژه ایران را گرفتار کرده و به یک پاندمی بدل شود.

در این مدت علاوه بر این که کار خبررسانی را پیش می بردیم، هر روز با مرگ ومیر افراد زیادی مواجه بودیم. هم نگران خود و خانواده هایمان بودیم و هم باید خبررسانی را پیش می بردیم تا بتوانیم مردم را از راهکارهای پیش گیری از پاندمی قرن آگاه نماییم. به همین دلیل هم با افراد زیادی در ارتباط بودیم؛ با پزشکان مختلف و مسئولان مختلف مصاحبه کردیم و همزمان که اخبار کرونا را منتشر می کردیم و همچنان هم منتشر می نماییم، باید حواس مان به روح و روان مردم هم باشد.
همه این موضوعات در خود ما هم نوعی پارادوکس را به وجود آورده است. از یک طرف استرس جان خود و عزیزانمان را داشتیم و داریم و از سویی نباید که این استرس را در گزارش ها، مقالات و مصاحبه هایی که منتشر می نماییم، دخیل نماییم.
در این یکسال و هشت ماهی که گذشت، شرایط بسیار تغییر نمود. ما خبررسانی درباره کرونا را از روزی دو تا سه مرگ و ۵۰ تا ۱۰۰ بستری شروع کردیم، ولی حالا به شناسایی روزانه ۳۹ هزار بیمار جدید، بستری ۵۰۰۰ تایی و مرگ های ۳۰۰ و ۴۰۰ تایی رسیده ایم. این اتفاق نه فقط برای خبرنگار حتی برای جامعه هم شوکه کننده است. این که هر روز با این میزان مرگ و میر و بستری و… مواجه شوید، دشوار است. این تعداد زندگی هایی که از بین می روند، این تعداد خانواده هایی که داغدار می شوند و خبرنگار پیش از همه افراد جامعه این خبرها را می شنود و هم باید این خبرهای تلخ را به مردم منتقل کند، گویی آدم را به پیام آور مرگ تبدیل می کند. این خیلی ناراحت کننده است هم برای ما و هم برای مردم.
یک قسمت دیگر مواجهه خبرنگاران با کرونا، خصوصاً خبرنگاران سلامت، این بوده است که ما بیشتر از اشخاص دیگر در این وضعیت درگیر بودیم. در بیمارستان ها فداکاری پزشکان و پرستاران و پرسنل بیمارستان ها را دیدیم، از طرفی هم بی کسی بیماران کرونائی را دیدیم. دیدیم که در این شرایط بیمار کرونائی همراهی ندارد به جز پزشک و پرستاری که باید به چند نفر دیگر هم خدمت دهند. هیچ همراهی اجازه ورود به بخش کرونا را ندارد. برای اینکه برایشان خطرناکست. این اتفاق مظلومیت بیماران کرونائی را خیلی بیشتر از بیماران دیگر برای ما نشان داد.
از طرف دیگر جامعه هم ملتهب است. بازار شایعات داغ است و هر روز شایعه ای درست می شود. ما باید هر شایعه ای را ریشه یابی نماییم و ببینیم ریشه آن کجا بوده است و بعد هم خبر درست را پیدا نماییم. به هر حال شایعات روی مردم تاثیر می گذارد. همین الان خیلی از جریانات ضدواکسن یا خیلی از مردم که پروتکل ها را رعایت نمی کنند یا مردمی که تمایل به واکسن زدن ندارند، از همین شایعات تغذیه شدند و این مساله وظیفه ما را در این شرایط و در این یکسال و هشت ماه سنگین تر کرد.
روزهای کرونائی، برای من روزهای سختی بود. وقتی که در همین روزها برادرم روی تخت بیمارستان و در آی سی یو بود و همزمانی که نگران حالش بودم، نگران این بودم که مبادا مادرم که بیماری زمینه ای دارد، برود و برادرم را ببیند و بیمار شود یا خودم بیمار شوم و این بیماری را به فرد دیگری انتقال دهم. در کنارش باید خبررسانی را هم پیش می بردم. روزهای سختی بود و هنوز این روزهای سخت ادامه دارند.
امیدوارم مردم رعایت نمایند و هرچه سریعتر از شر این بیماری خلاص شویم.
هانیه جلیل نژاد – باشگاه خبرنگاران جوان
امروز پانصد و سی و هفتمین روز از ورود موجودی نامرئی به نام کرونا به کشور است، در صورتیکه باید از روز خبرنگار و تبریک هایی که ارسال می کنند، خوشحال باشم، غم بزرگی در سینه دارم، دلم میخواهد های های گریه کنم، شهر رنگ و بوی مرگ می دهد و کسی کاری نمی کند، انکار تعدادی از مردم هم خودشان دلشان برای خودشان نمی سوزد، به یکی از مسئولان که مصاحبه ای برایم ارسال کرد نوشتم شرمنده که نمی توانم از تعطیلی سراسری بنویسم چون خریداری ندارد و اجازه انتشار نمی دهند، مسئولان هم در سکوت فرو رفته اند و به نظر این روزها سلامت قربانی سیاست شده است.
قلبم لبریز از غم شده است، هر چند این عضو بدنم را هم تازه از زیر تیغ جراحی سالم بیرون آورده ام، نمیدانم چه شد اردیبهشت ماه بود که برای پوشش برنامه وزیر بهداشت آفیش شده بودم، ۲ روز تا اختتام ماه رمضان مانده بود، سر برنامه قلبم دیگر آرام نمی گرفت از مژگان دوست عزیزم در خبرگزاری ایسنا برای پوشش برنامه کمک گرفتم و به زور خودم را به خبرگزاری رساندم و فکر کردم روزه داری حالم را دگرگون کرده است اما کارم به اورژانس کشید، نمی دانم استرس خبر این بلا را بر سرم آورد یا چه، اما در نهایت دو روز بعد پزشک برایم نسخه جراحی پیچید و از آن زمان تا همین یکی دو هفته پیش با درد قلب و سختی هایش همچنان خبرهای کرونا را پوشش می دادم، خبر جوری با زندگی ام عجین شده است که در شب عمل جراحی هم روی تخت بیمارستان به آن پناه بردم و صحبت های دکتر رییسی در کلاب هوس را ساعت ۲۲ شب پوشش دادم تا شاید حواسم را بتوانم پرت و درد را فراموش کنم.
خلاصه من و خبرنگاران سلامت در تمام دوران کرونا روزهای تلخ و خوش بسیاری داشتیم، هر وقت ویروس منحوس روی موج نزول بود ما خوش بودیم و هر وقت سربالایی می رفت زانوی غم بغل می کردیم. هر روز نزدیک ۸۰ نفر خبرنگاری که به صورتی در زمینه سلامت کار می کنند، در گروهی به نام اتاق دورسخنی چشم انتظار آمارهای کرونا هستند، یکی از همکاران هم به اسم سلطان آمار و یکی هم سلطان حساب و کتاب شهرت پیدا کرده است، برخی روزها پس از آمارها تا ساعت ها خبرنگاران همچنان در شوک افزایش فوتی ها یا مبتلایان هستند و گاهی همین خبرنگاران سلامت این غم ها و سختی ها را با چاشنی فوتبال و کشتی و المپیک و… عجین می کنند تا شاید تلخی ها برایشان کم شود.
در کرونا واقعا فهمیدم که بی خبری، خوش خبری است، وقتی که هروز متوجه نشوی روزانه چند نفر چراغ زندگیشان خاموش می شود، چند نفر با مرگ روی تخت بیمارستان دست و پنجه نرم می کنند و چند نفر مبتلا به بیماری شده اند که چند روز آینده شان مشخص نیست حتما حال خوش تری داری.
البته در ایام تلخ کرونا شیرینی هایی از جنس خبر و زندگی رو هم تجربه کردم، شیرین ترین روزی که در این دوران کرونا تجربه کردم زمانی بود که برای گزارش تصویری راهی اتاق عمل سزارین و بخش نوزادان برای سوژه تولد در ایام کرونائی شدم، تماشای تولد و صدای شیرین زندگی همه غم و غصه ها را از یادم برد و تا چند روز حال خوش وصف ناشدنی داشتم.
همه اینها بماند در کنار نشست های وقت و بی وقتی که از ۲ فروردین ۹۹ آغاز شد و حتی سیزده بدر هم برقرار بود تا همین الان که همیشه باید گوش بزنگ باشیم که فلان مسئول روی آنتن زنده حرف می زند، کسی گوشه ای حرفی زده است و ما باید با هزار زور و زحمت مسئول مورد نظر را پیدا نماییم و مصاحبه بگیریم، همه اینها بماند کنار تلفن هایی که از جانب دوستان و همکاران به خبرنگاران سلامت زده می شود تا تخت بیمارستانی یا داروی کرونا پیدا نماییم و وقت ویزیت بگیریم و آرزومندیم هر چه زودتر با واکسیناسیون و مدیریت بهتر، کرونا را شکست دهیم و خبر «پایان کرونا در ایران» را منتشر نماییم.
زهرا روزبروزی – خبرگزاری ایسنا
۱۸ ماه است که دنیا وسط اتفاق است؛ مدام می گویند امروز دشوار است و فردا بدتر خواهد شد؛ آدمها هم دیگر بریده اند و من نیز خسته از اینطور دوام آوردن.

اولین دغدغه مان شده شماره ۱۹؛ ظلمتی که روز به روز رکوردهایش را جابجا می کند و بر تاریکی اش افزوده می شود؛ ۱۸ ماه است که شب مانده و خبری از بامداد نیست؛ سخت ترین روزها را تجربه می نماییم، جان آدمها به عدد تقلیل یافته و اینطور است که هر روز می شکنیم؛ گریه می نماییم و می میریم از هراس مُردن.
این روزها گاو دنیا هر روز می زاید و ایران ما هم موج در پی موجی دیگر و مدام در مقطع حساس فعلی است؛ کم می خندیم؛ کوتاه حرف می زنیم و فاصله می گیریم؛ خیلی ها درها را به روی هم بسته اند و تعطیل.
کرونا بحرانی بود چند وجهی؛ از سلامت و سیاست گرفته تا اقتصاد و فرهنگ و ورزش؛ و البته بحرانی نوبَر نیز برای اهالی رسانه؛ خبرنگاران سلامت بیشتر از ۱۸ ماه است که وسط بحرانند؛ قلم می زنند و خبر می دهند و هشدار.
۱۸ ماه است که ساعت ۱۴ شده زمان خبر مرگ و خبرنگار سلامت خسته از خبر مرگ زدن، این بیمارستان وآن بیمارستان درد مردم را دیدن و نوشتن، این بازار و آن مرکز خرید گزارش “پروتکل” گرفتن و کتک خوردن و حرف شنیدن؛ خواب مان هم شده سوژه؛ خواب تیتر و لید و زنگ زدن و پشت خط ماندن و جواب گرفتن یا نگرفتن.
کسی می داند که چهره آرام و دل ناآرام یعنی چه؟ این است حال و احوال خبرنگاران سلامت در روزگار کرونا؛ روزهایی که مرگهای ۴۰۰ تایی و ۵۰۰تایی را با اشک و آه مخابره کردیم؛ روزهایی که تحریم بود و دارو کم بود و ماسک نبود…
کاش کسی می دانست که چه روزهایی را گذراندیم و می گذرانیم؛ کاش کسی می دانست که شماره آن پزشک و پرستار و دوست و آشنا را یکی یکی از گوشی پاک کردن، یعنی چه؟ کاش کسی می دانست در اضطراب بودن و برای کاهش اضطراب نوشتن، یعنی چه؟ کاش کسی می دانست “استرس” و مخابره هر روز “درد” چقدر خسته می کند آدم را؛ کاشی کسی می فهمید در تب بیماری سوختن و در سیاهه شب پای خبر نشستن یعنی چه؟ در روزگار کرونا هم خبرنگار سلامت دیده نشد؛ کاشی کسی می فهمید حال ما را.
کرونا؛ بیشتر از۱۸ماه است که سرخط با اهمیت ترین خبرهای رسانه های جهان با هر نوع تفکر و گرایش سیاسی است و جهانپور و حریرچی و نمکی و ستاد کرونا و… نامهایی است پرتکرار در رسانه ها و البته آشنا برای مردم. این ۱۸ ماه برای خبرنگاران سلامت ۱۰ سال گذشت و سراسر تجربه بود و مدیریت بحران و تلاش در جهت انجام رسالتی مطبوعاتی. در ایام کرونا رسانه به تجارب جدیدی در مدیریت بحران رسید و به خوبی هم از پس آن برآمد.
با همه اینها، آدمیزاد است و امیدش به بهتر شدن اوضاع؛ به قولی آدم زنده، زندگی می خواهد و حالا با باز شدن پای واکسن به کشور و همت دانشمندان وطنی برای واکسن ایرانی، منتظریم ساعت شنی کرونا نفسهای آخرش را بکشد و بالاخره موعدش برسد که برش داریم و برگردانیم وتمام شود.
این روزهای سخت هم بالاخره تمام می شود؛ کاش تغییر کرده باشیم و یاد گرفته باشیم که زندگی را نه برای خود، که بیشتر از خود برای دیگران سخت نکنیم. من نیز قول داده ام که ادامه دهم، منتظر بمانم و صدای خنده هایم را نگه دارم تا چند ماه دیگر که بلند و رها از حصار شماره ۱۹، زندگی را زندگی کنم؛ ولی حالا و در روزی که به نام مان است، دلم خواست چند لحظه اینجا بایستم و بگویم که خستم؛ شاید کسی ببیند و بفهمد.
به امید روزی که وضعیت سفید باشد و پاک از قرمز و زرد و نارنجی؛ به امید روزی که تیتر بزنیم “کرونا رفت” و تمام…

منبع: tebeasil.ir