رییس سازمان غذا و دارو به طب اصیل اعلام کرد نقدینگی درد اصلی دارو

طب اصیل: تامین داروی کشور تا پیش از آزادسازی نرخ ارز، با معضل تامین ارز ترجیحی دست به گریبان بود و امروز هم پس از آزادسازی نرخ ارز، درد اصلی آن «نبود نقدینگی» است؛ بطوریکه گفته می شود میزان تسهیلات پرداختی به صنعت بابت تولید داروهای داخلی باید دو تا سه برابر و در داروهای وارداتی باید حداقل پنج برابر سال قبل باشد و مشکل آنجاست که در کنار افزایش نیاز به نقدینگی، تزریق اعتبار از طرف سازمان های بیمه گر و همین طور سازمان برنامه و بودجه هم کم شده و همین موضوع، «پایداری» در بازار دارویی کشور را با چالش جدی مواجه کرده است…

به گزارش طب اصیل به نقل از ایسنا، طرح دارویاری با هدف اصلاح سیاست های ارزی در زمینه دارو آغاز شد. بر این اساس قرار شد تا در قالب طرح دارویاری، ارز دارو در امتداد رفع مشکلات تامین ارز دولتی که در بعضی اقلام کمبودهای شدیدی را به وجود آورده بود، آزاد شده و همین طور در راستای رفع چالش هایی مانند قاچاق معکوس داروهای ارزان ایرانی به کشورهای همسایه که کمبودهای دارویی را هم در کشور تشدید می کرد، گام برداشته شود تا ثبات به بازار دارویی کشور بازگشته و بیماران با خیال آسوده بتوانند داروهایشان را تامین کنند.

در عین حال از آنجا که آزادسازی نرخ ارز دارو، افزایش قیمت داروها را بدنبال داشت، مجریان طرح دارویاری اعلام نمودند که با انتقال یارانه دارو بوسیله بیمه ها به مردم، پوشش بیمه ای داروها را افزایش داده، اقلام بیشتری از داروها را زیر چتر بیمه ها برده و در عین حال قیمت دارو را بدون افزایش پرداخت از جیب مردم، به سمت واقعی شدن سوق می دهند. به همین دلیل هم اعتباری ۷۳ هزار میلیاردی برای اجرای طرح دارویاری در نظر گرفته شد و بنا شد این پول بوسیله بیمه ها، قیمت دارو را برای مردم تحت پوشش بیمه و بدون افزایش قیمت، نگه دارد.
کمبودهای دارویی در پسادارویاری
با این حال تنها با گذشت چند ماه از اجرای این طرح و با شروع فصل سرد، باردیگر کمبود برخی اقلام بر بازار دارویی کشور چیره شد و مشکلاتی در تامین داروهایی مانند آنتی بیوتیک ها، سوسپانسیون های کودکان، سرم، برخی داروهای وارداتی و… ایجاد شد؛ موضوعی که البته دلیلهای مختلفی شامل احتکار، کمبود نقدینگی صنعت داروسازی، عدم اصلاح قیمت برخی داروها و… برای آن عنوان شد که البته پس از چند هفته با افزایش سریع واردات و همین طور چند برابر شدن تولیدات داخلی و البته اصلاح نرخها برای تولیدکنندگان، این کمبودها تا حد زیادی رفع شدند.

با این حال مسئولان سازمان غذا و دارو همچنان نگران بی ثباتی بازار دارویی کشور هستند و علت کمبودها در پسادارویاری را کمبود نقدینگی در زمینه دارو عنوان می کنند؛ چونکه با آزاد سازی نرخ ارز، میزان نقدینگی مورد نیاز برای تامین داروهای وارداتی و همین طور تامین مواد اولیه وارداتی برای داروهای تولید داخلی چندین برابر شده است؛ این در حالیست که تا حالا نه بانکها در امتداد ارائه تسهیلات مصوب به صنایع دارویی، برخلاف قول هایشان، اقدامی قابل توجه کرده اند و نه سازمان برنامه و بودجه حالا که در واپسین روزهای سال به سر می بریم، تمام اعتبار مصوب دارویاری را پرداخت کرده است؛ موضوعی که می تواند تهدید برای بروز کمبودهای دارویی بیشتر به ویژه در سال آتی باشد.

بر همین اساس دکتر سید حیدر محمدی- رئیس سازمان غذا و دارو اعلام می کند که علت کمبودهای دارویی این است که نقدینگی و سرمایه در گردش ما ثابت مانده، اما نیاز به آن پنج برابر شده است. بدین سبب اگر بخواهید با همان نقدینگی قبلی دارو را تامین کنید، می توانید یک پنجم داروهای وارداتی را تامین کنید.

وی همین طور از موافقت بانک مرکزی جهت پرداخت تسهیلات ارزی پنج ماهه به صنایع داروسازی کشور خبر می دهد که به زعم وی می تواند در حوزه تامین نقدینگی مورد نیاز دارو و ایجاد ثبات در بازار دارویی کشور که پس از آزادسازی نرخ ارز، رشدی قابل توجهی داشته و به ۱۲۰ هزار میلیارد تومان رسیده است، راهگشا باشد و در عین حال از سازمان برنامه و بودجه می خواهد که طلب های دارویاری را هرچه سریعتر وصول کنند.

در همین راستا، دکتر سید حیدر محمدی- رئیس سازمان غذا و دارو با حضور در خبرگزاری ایسنا و بازدید از بخش های خبری، به پرسش های خبرنگاران ایسنا درباره ی وضعیت کمبودهای دارویی و چرایی بروز این کمبودها پاسخ داد و راهکارهای برون رفت از شرایط ناپایدار دارویی را نیز تشریح نمود. قسمتی از گفت وگوی ایسنا با رئیس سازمان غذا و دارو را در ادامه می خوانید:
مصائبِ تامین دارو
دکتر سیدحیدر محمدی در جمع خبرنگاران ایسنا، درباره وضعیت ذخایر دارویی، کشور اظهار داشت: وقتی می گوییم ذخایر دارویی مان خوب است، ممکنست این سوءتفاهم ایجاد شود که همه چیز خوب است و نیاز به اقدامی وجود ندارد. بر این اساس همیشه باید درباره ی مشکلاتی که دارد ایجاد می شود، هشدار دهیم. برای اینکه زمانیکه هشدار نمی دهیم، توجهی نمی شود و وقتی هم توجه نشود، در زمینه دارو و تجهیزات پزشکی مصیبت برایمان ایجاد می شود.

وی اضافه کرد: مشخص است که اگر کوچک ترین اغماضی در زمینه دارو و تجهیزات پزشکی داشته باشیم، مردم بلافاصله لطمه آنرا در مراکز درمانی، داروخانه ها و سبد دارویی می بینند و سلامت مردم تحت تاثیر قرار می گیرد. ما طی دو تا سه ماه اخیر تمام تلاش مان در «تامین» بود و باتوجه به اهمیت این مساله نیز، هم اکنون سازمان غذا و دارو اصلا دنبال سیاستگذاری های بلندمدت نیست و بیشتر پیگیریم تا در کوتاه مدت بتوانیم مشکلات کمبودها را برای رسیدن به یک ذخیره پایدار شش ماهه رفع نماییم و پس از این اقدام، به سمت سیاستگذاری های کلان حرکت نماییم. البته ضمن حرکت هم یکسری از سیاستگذاری های بلندمدت را انجام می دهیم، اما به شرطی که به حوزه تامین مان صدمه ای وارد نکند.
«نقدینگی»؛ درد اصلی دارو
محمدی افزود: تا پیش از آزادسازی نرخ ارز، مشکل تامین ارز ترجیحی داشتیم، اما امروز پس از آزادسازی نرخ ارز، مشکل اساسی مان نقدینگی است. بازار دارویی ما در سال ۱۳۹۸ حدود ۲۸۰۰۰ میلیارد تومان بود. سال ۱۳۹۹ بیش از ۳۵۰۰۰ میلیارد تومان و سال ۱۴۰۰ بیش از ۶۵۰۰۰ میلیارد تومان بود و برای امسال برآورد ما از بازار دارویی حداقل ۱۲۰ هزار میلیارد تومان است. برای اینکه در بخش داروی تولید داخلی ۳۰ الی ۴۰ درصد ارزبری داشته ایم که اگر آنرا تبدیل به نیمایی نماییم، مشخص است که نیاز به نقدینگی رشد قابل توجهی داشته است.

وی اظهار داشت: در زمینه داروهای وارداتی که ۱۰۰ درصد ارزبر هستند، باتوجه به میزان ارزبری، افزایش نیاز به نقدینگی بسیار بالاتر بوده است. هم اکنون درد اصلی صنعت دارو، رشد نیاز به نقدینگی است که باید تامین گردد. البته از آنجا که سهم داروی وارداتی در بازار دارویی ما کاهش یافته، وضعیت مناسب تر شده است. باید توجه کرد که در ۹ ماهه اول سال ۱۴۰۱، در بازار دارویی کشور، سهم واردات یک درصد و سهم تولید داخلی ۹۹ درصد بوده است که در سال گذشته، سهم تولید داخلی ۹۸.۲ درصد بود. در عین حال باید توجه کرد که یک درصد سهم داروی وارداتی در بازار دارویی کشور، بیش از ۱۳ درصد ریالی، ارزبری دارد. بر این اساس ۱۳ درصد ریالی بازار ما برای یک درصد داروهای وارداتی است. برای اینکه ارزبری این داروها بسیار بالاست. البته از آنجا که ارز آزاد شده، ممکنست تا آخر سال این رقم بالاتر هم برود.

محمدی درباره ی وضعیت آزادسازی ارز داروهای وارداتی نیز به ایسنا، اظهار داشت: ما ۱۴ هزار و ۵۰۰ IRC داریم که ۲هزار IRC وارداتی است که همه آنها تحت پوشش دارویاری قرار گرفته و ارزشان آزاد شده است و تنها ۶۴ IRC هنوز باقی مانده اند و به تدریج ارزشان آزاد می شود.
پرداخت از جیب مردم در دارو افزایش نیافته است
مبنای پوشش بیمه ای داروها در دارویاری

رئیس سازمان غذا و دارو اظهار داشت: البته باوجود افزایش نیاز به نقدینگی، با پوشش بیمه ای که اتفاق افتاده است، میزان پرداخت از جیب مردم یک ریال هم افزایش نیافته است. در دارویاری قرارمان بر این بود که پرداخت از جیب مردم افزایشی نداشته باشد و همین اتفاق هم افتاد. همین طور در گذشته و قبل از اجرای طرح دارویاری، اعلام می شد که پایه بیمه برای ارزان ترین نوع از یک دارو است و اگر مردم نوع گرانقیمت تر دارو را تقاضا می کردند، علاوه بر ۳۰ درصد فرانشیز، باید مابه التفاوت آن دارو را هم می پرداختند. اما پس از اجرای طرح دارویاری این روال متفاوت شد؛ بطوریکه اعلام می نماییم که پوشش بیمه برمبنای دارویی است که بیشترین سهم بازار را دارد.
بازار دارویی ۱۲۰ هزار میلیارد تومانی ایران طی امسال
محمدی همین طور اظهار داشت: بدین سبب آنچه که در حوزه میزان بازار دارویی برآورد می نماییم، ۱۲۰ هزار میلیارد تومان است. حال باید پرسید که آیا می توان این بازار دارویی را با تسهیلاتی که سال قبل دریافت نمودند و با هزینه های مالی سال گذشته، پیش برد؟. مشخص است که پاسخ «خیر» است. بدین سبب حداقل باید میزان تسهیلات پرداختی به صنعت داروسازی کشور، دو تا سه برابر سال قبل شود، آن هم فقط در زمینه تولیدداخلی. میزان تسهیلات در زمینه داروهای وارداتی حداقل باید پنج برابر سال قبل باشد.
چرایی ایجاد «کمبود»
رییس سازمان غذا و دارو اشاره کرد: بدین سبب علت کمبود برخی اقلام این است که نقدینگی و سرمایه در گردش در زمینه دارو ثابت مانده، اما نیازش پنج برابر شده و اگر بخواهید با همان نقدینگی قبلی دارو را تامین کنید، می توانید یک پنجم داروهای وارداتی را تامین کنید. عمده کمبودهای دارویی ما هم داروهای وارداتی هستند. آن بخش از داروهای تولید داخلی هم که کمبود دارند، مشکلش ماده اولیه وارداتی است. البته در زمینه ماده اولیه های تولید داخلی مشکلی نداریم، برای اینکه ارزبری چندانی ندارند. بدین سبب ما در زمینه دارو در آن بخشی گرفتاری داریم که نیاز به ارزبری و نقدینگی دارد و صنعت داروسازی نقدینگی ندارد.

آخرین وضعیت تسهیلات دهی به تامین کنندگان دارو
محمدی درباره ی وضعیت تسهیلات دهی به صنعت داروسازی از طرف بانکها نیز به ایسنا اظهار داشت: دراین زمینه نتایج خوبی داشتیم و اعلام نمودند که این تامین مالی را انجام می دهیم. در عین حال قرار بر این بود از محل اعتبارات هدفمندی که ذیل تبصره ۱۴ ما است، مقداری شارژ شود که از آن محل عددی به ما بدهند. البته هنوز انجام نشده، اما امیدواریم در پی پیگیری های شخص رئیس جمهور و معاون اول رئیس جمهور در این ماه اجرائی شود و خبر خوبی در این زمینه بدهیم.

وی با تاکید مجدد بر این که عامل اصلی کمبودهای ما در زمینه دارو، نقدینگی مورد نیازی است که تامین نشده است، اظهار داشت: راه حل هم این است که بانکها تسهیلات را چند برابر کنند، سازمان های بیمه گر پول شان را زود از سازمان برنامه و بودجه دریافت نمایند و به سرعت هم به مراکز درمانی بپردازند که نقدینگی تامین گردد. همه این موارد تاثیر دارد. مشکل این است که در کنار افزایش نیاز به نقدینگی، تزریق اعتبار از طرف سازمان های بیمه گر و سازمان برنامه و بودجه نیز کم شده است.
موافقت بانک مرکزی با ارائه تسهیلات ارزی به دارو
محمدی اظهار داشت: از طرف دیگر بانک مرکزی موافقت کرده است که تسهیلات ارزی را هم به صنعت داروسازی بپردازد که البته عدد سقف آنرا مشخص نکرده، اما اعلام نموده که تسهیلات پنج ماهه ارزی به صنعت داروسازی می دهد که بنظر می رسد راه خوبی است. یکی از راه ها این است که اجازه بدهند ذینفع واحد برداشته شود و یک هلدینگ بتواند اعتبار را به نام هلدینگ به شرکت های دیگرش هم بپردازد، اما حالا هلدینگ ها نمی توانند این کار را انجام دهند. بحث دیگر هم مربوط به این است که تراز بانکی محدودیت دارد و نرخ رشد تراز بانکی عدد ثابتی است که باید در زمینه دارو محدودیتش مقدار برداشته شود. در عین حال بانکهای عامل، اعتباری نزد بانک مرکزی دارند که اگر بانک مرکزی این اعتبار را به حوزه دارو آزادسازی کنند، می توانند آنرا پرداخت کنند. این ها راهکارهایی برای تامین نقدینگی حوزه دارو است.

بدهی ۳۰ هزار میلیارد تومانی برنامه و بودجه به دارویاری
وی اظهار داشت: از طرفی سازمان برنامه و بودجه باید طلب های دارو را بپردازد؛ بطوریکه حدود ۲۸ تا ۳۰ هزار میلیارد از محل دارویاری طلب داریم که آنرا باید پرداخت کنند. در عین حال در زمینه پرداختی بیمه ها نیز وضعیت پرداختی شان در بخش سرپایی خوب است، اما در بستری شرایط تامین اجتماعی خوب نبوده که قول داده بودند در بهمن ماه تسویه کنند و امیدواریم این اتفاق بیفتد. البته اوراق گام دادند و اعلام می کنند که تقریباً چهار تا پنج ماه از طلب مراکز درمانی بستری ما را دارند تسویه می کنند که البته مراکز درمانی تایید نکردند، اما امیدواریم سریع تر پرداختی هایشان را انجام دهند و با مراکز درمانی تسویه کنند؛ چونکه بی شک عدم پرداخت های بیمه ای به مراکز درمانی و بیمارستان ها، در بروز کمبودهای دارویی در این مراکز تاثیر مهمی دارد.