ایران، دومین کشوری که با شیبی تند به سمت سالمندی می رود

به گزارش طب اصیل مجری طرح تدوین پیش نویس لایحه جامع حمایت از حقوق سالمندان، از تکمیل شدن پیش نویس این لایحه اطلاع داد و اظهار داشت: با سفارش شورای ملی سالمندان، پیش نویس لایحه جامع پشتیبانی از حقوق سالمندان در ۳۵ ماده تهیه و تدوین و آماده عرضه به هیات وزیران است.
محمود عباسی استاد دانشگاه شهید بهشتی و مجری این طرح در گفتگو با ایسنا، با اشاره به اینکه جمعیت جامعه ایران رو به سالمندی است و باتوجه به عدم تحقق سیاست های جمعیتی و نرخ پایین زاد و ولد در جامعه، سالمندی در ایران رو به اوج است، اظهار نمود: ایران پس از ‍ژاپن، دومین کشوری است که با شیبی تند به سمت و سوی سالمندی پیش می رود؛ هرچند که نَفْس سالمندی یک نعمت است و در عین حال حکایت از رشد، توسعه و تأمین برخی زیرساخت های لازم همانند بهداشت و درمان آن جامعه دارد و به عبارتی، سطحی از رفاه را به نمایش می گذارد، ولی بدون تأمین زیرساخت های لازم و بیمه و تأمین اجتماعی و حمایت های قانونی نمی توان با شرایط مطلوب و حتی حداقلی این دوران را گذراند.
وی افزود: قبل از پیروزی انقلاب، امید زندگی ۵۵ سال بود و الان به ۷۵ سال رسیده است؛ این مورد نشانگر بهبود وضعیت اقتصادی جامعه نسبت به گذشته است، اما در عین حال باید چالش های اساسی این حوزه را هم مورد توجه قرار داد.
رئیس انجمن علمی حقوق پزشکی ایران و مجری طرح تدوین پیش نویس لایحه جامع پشتیبانی از حقوق سالمندی ضمن اشاره به نرخ پایین زاد و ولد در ایران بیان نمود: طی سه دهه آینده ۳۰ درصد جامعه را سالمندان تشکیل خواهند داد و فقدان زیرساخت های لازم، تأمین رفاه اجتماعی، برنامه های فرهنگی و آموزشی و سایر برنامه های توسعه، ما را با چالش جدی مواجه می کند؛ ازاین رو لازم است هم ساختارها اصلاح گردد و هم برنامه های توسعه ای را در این حوزه بگونه ای تنظیم نماییم که در جهت رفاه و آسایش سالمندی و تأمین حقوق آنها گام برداریم. لازمه انجام این مهم تهیه و تدوین لایحه جامع پشتیبانی از حقوق سالمندی است، ازاین رو برای پاسخ ملی به این سؤال اساسی که جایگاه سالمندی در کشور کجاست و چگونه باید از آنها حمایت کنیم؟ باید هماهنگی بین دستگاهی شکل گرفته و در قالب یک برنامه حرکت نماییم.
عباسی افزود: ازاین رو شورای ملی سالمندان تدوین لایحه جامع پشتیبانی از حقوق سالمندان را در دستور کار خود قرار داده و با سفارش دو طرح تحقیقاتی به یک تیم پژوهشی متشکل از صاحب نظران این حوزه مقرر شد پژوهشها و مطالعات لازم در این عرصه صورت گیرد و سپس نسبت به تهیه و تدوین پیش نویس لایحه پشتیبانی از حقوق سالمندان اقدام شود؛ در این راستا در وهله نخست مطالعه ای دقیق صورت گرفت به طوریکه پژوهشی مبتنی بر اسناد و مدارک و در بعضی موارد مطالعات میدانی برای شناسایی چالش های این حوزه انجام گرفت.
وی با اشاره به اینکه برای اجرای مرحله اول طرح تحقیقاتی، اسناد بین المللی و اسناد حقوق بشری مطالعه شد و همینطور مطالعه تطبیقی انجام گرفت، تصریح کرد: بر این اساس ما وضعیت سالمندان و قوانین و مقررات مصوب در بعضی از کشورهای پیشرفته و حتی برخی کشورهای اسلامی و همسطح را هم مورد بررسی قرار دادیم. در مطالعات و پژوهش های میدانی هم با تهیه و تدوین پرسشنامه برای گروههای هدف نظیر سالمندان و مدیران و کارشناسان نیازهای آنها را شناسایی کردیم تا بتوانیم در تهیه و تدوین لایحه با استفاده از نظرات سالمندان نگاه دقیق تر، جامع تر و واقعی تری داشته باشیم.
مجری طرح تدوین پیش نویس لایحه جامع پشتیبانی از حقوق سالمندان در ادامه ضمن اشاره به این که با تهیه و تنظیم یک پرسشنامه، مطالعه میدانی از سیاست گذاران، برنامه ریزان، مدیران، پزشکان و سایر حوزه های مرتبط صورت گرفت، اظهار داشت: ما با واکاوی قوانین و مقررات موجود در قانون اساسی، سیاست های کلی نظام، برنامه های توسعه ای، قوانین مصوب پارلمان و آیین نامه ها و دستورالعمل های در رابطه با حوزه سالمندی، تلاش کردیم خلاءها و چالش های این حوزه را شناسایی و متناسب با آنها برنامه ریزی نماییم.
عباسی ضمن اشاره به این که گام بعدی مطالعه تیم پژوهشی و مجریان طرح بررسی مبحث در آموزه های دینی و ارزش های اخلاقی و معارف اسلامی بود، خاطرنشان کرد: نتیجه عملی این اقدامات، تهیه گزارش جامعی بود که از آن بعنوان سند پشتیبان لایحه حمایت اپشتیبانی سالمندان با هدف احصاء حقوق اساسی سالمندان یاد می نماییم.
وی ادامه داد: پس از دستیابی به سند پشتیبان، در فاز دوم طرح، تهیه و تدوین لایحه پشتیبانی از حقوق سالمندان را در دستور کار قرار دادیم و پیش نویس این لایحه با حضور صاحب نظران حوزه های مختلف به بحث گذاشته شد و ورژن هفتم پیش نویس این لایحه در ۳۵ ماده تدویم و مبنای کار به منظور عرضه به شورای ملی سالمندان قرار گرفت.
عباسی ابراز امیدواری کرد که این لایحه در شورای سالمندان و هیات وزیران به تصویب رسیده و برای تصویب نهایی به مجلس شورای اسلامی ارسال شود.
مجری طرح تدوین پیش نویس لایحه جامع پشتیبانی از حقوق سالمندان ضمن اشاره به این که در این لایحه از حیث ساختاری هم به مبحث توجه شده است، خاطرنشان کرد: در این راستا تشکیل یک شورایعالی سالمندی و ستاد هماهنگی سامندی مدنظر است؛ هرچند دبیرخانه ای در سازمان بهزیستی وجود دارد که بخش جزئی از سالمندان را زیر پوشش قرار داده است، اما این درحالیست که سالمندان فقط افراد زیر پوشش بهزیستی نیستند و جایگاه دبیرخانه شورا سالمندان باید ارتقا یابد.
وی تصریح کرد: باید به برنامه آموزشی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و رفاهی سالمندان پرداخته شود. جایگاه شورای ملی سالمندان در سازمان بهزیستی نیست و معتقدیم این دبیرخانه باید ارتقا یافته و در وزارت رفاه و تأمین اجتماعی ایجاد شود.
عباسی تصریح کرد: مسائل احصاء شده حقوق شهروندی و حقوق اساسی سالمندان بخش دیگری از این لایحه است که همه حقوق را احصاء کردیم. یکی از چالش ها و مشکلات اساسی که باید بیشتر از پیش موردتوجه قرار گیرد این است که نگاه احساسی و ترحم آمیزی که در جامعه نسبت به سالمندان وجود دارد باید جای خویش را به نگاه حق مدارانه بدهد و پس از اینکه حق های اساسی سالمندان را احصاء کردیم و به رسمیت شناختیم باید الزامات تحقق آنرا فراهم نماییم که بخشی از این لایحه به مبحث الزامات و تضمین های قانونی پشتیبانی از حقوق سالمندی اختصاص پیدا کرده است.

منبع: