یک فلوشیپ ناباروری مطرح کرد؛ علل سقط مکرر در زنان باردار، ارتباط وزن مادر و سقط جنین

به گزارش طب اصیل عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا، اظهار داشت: بیشتر از ۸۰ درصد سقط های مکرر در سه ماه‍ه نخست حاملگی رخ می دهد.
به گزارش طب اصیل به نقل از مهر، سهیلا انصاری پور، در مورد تعریف سقط مکرر، تصریح کرد: منظور از سقط مکرر، بیشتر از دو یا سه بار از دست رفتن جنین در نیمه اول حاملگی است. شیوع سقط مکرر در زنان آبستن حدود دو تا سه درصد است و بیشتر از ۸۰ درصد سقط های مکرر در سه ماه‍ه نخست حاملگی رخ می دهد. این فلوشیپ ناباروری، سقط مکرر را یک عارضه چندعاملی دانست و اظهار داشت: علل گوناگونی می توانند باعث سقط مکرر شوند که این علل امکان دارد مربوط به جنین یا مادر و یا هر دو باشند. همچون علل جنینی، می توان به اختلالات کروموزومی و ژنتیکی و ناهنجاری های ساختاری اشاره نمود و در مادر نیز، مشکلات رحمی، اختلالات هورمونی، اختلالات انعقادی و مشکلات ایمونولوژیک می توانند باعث سقط مکرر شوند. انصاری پور با اشاره به نقش شاخص های مردانه در سقط مکرر اظهار داشت: همان گونه که گفته شد علت سقط مکرر امکان دارد مربوط به جنین باشد. نیمی از جنین حاصل اسپرم یا سلول جنسی مرد است و ازاین رو نیمی از ساختار کروموزومی جنین متعلق به پدر است. بنابراین، اختلالات اسپرم هم می تواند همچون علل سقط مکرر باشد و نقش شاخص های مردانه در این زمینه در پژوهش های مختلف نشان داده شده است. عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا خاطرنشان کرد: البته نیمی از موارد سقط مکرر در دسته با علت نامشخص یا بدون توضیح قرار می گیرند. یعنی همه بررسی ها انجام می شود و علتی یافته نمی گردد. اتفاقاً برای این گروه احتمال حاملگی بیشتر است، چونکه مشکل ژنتیکی یا ایمونولوژیک خاصی ندارند. این فلوشیپ ناباروری در ادامه به عوامل خطر بروز سقط مکرر اشاره نمود و توضیح داد: عواملی وجود دارند که می توانند خطر سقط مکرر را بالا برند. یکی از این عوامل سن مادر است. هرچه سن خانم هنگام حاملگی بیشتر باشد، خطر سقط مکرر بیشتر خواهد بود. به شکلی که خطر بروز سقط جنین در ۳۰ سالگی حدود ۲۰ درصد، در ۴۰ سالگی حدود ۴۰ درصد و در ۴۴ سالگی حدود ۸۰ درصد است. وزن بالای مادر هم می تواند از عوامل خطرساز سقط مکرر باشد. تعداد سقط های قبلی هم با افزایش احتمال بروز سقط مکرر رابطه دارد. انصاری پور درباره جلوگیری از بروز سقط مکرر، اظهار داشت: با کنترل عوامل خطر می توان تا حدی از بروز سقط مکرر پیشگیری کرد. برای نمونه، این یک واقعیت علمی و ثابت شده است که با افرایش سن خانم کیفیت تخمک کاسته می شود و در نتیجه خطر سقط جنین بیشتر می شود. بنابراین، بهتر است خانم ها اقدام برای حاملگی را به تعویق نیندازند. همچنین، چاقی می تواند خطر سقط مکرر را افزایش دهد، بخصوص برای خانم های مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک. بنابراین، اصلاح سبک زندگی و رسیدن به وزن متناسب می تواند از بروز سقط مکرر پیشگیری کند. این فلوشیپ ناباروری با اشاره به نقش بیماری های زمینه ای در بروز سقط مکرر یا دیگر عوارض بارداری، اضافه کرد: حاملگی سالم و موفق در یک بدن سالم اتفاق می افتد. بنابراین، لازم است خانم بررسی های لازم را قبل از مبادرت به حاملگی انجام دهد. برای نمونه، اختلالات عملکرد تیروئید، اگر تشخیص داده و کنترل نشوند، می توانند سبب سقط مکرر و یا عوارض جدی برای رشد جنین شوند. همچنین، دیابت کنترل نشده می تواند باعث دیابت حاملگی و مشکلات جدی برای جنین شود. عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا درباره درمان سقط مکرر، خاطرنشان کرد: بسیار مهم می باشد که زوج های مبتلا به سقط مکرر به یک مرکز یا کلینیک تخصصی سقط مکرر رجوع کنند تا اقدامات تشخیصی و درمانی مناسب برای آنها صورت گیرد. متأسفانه گاهی درمان های تهاجمی و غیرضروری برای این زوج ها انجام می شود که نه تنها بی نتیجه، بلکه زیان بار است. حتی در موارد سقط مکرر با علت نامشخص، باید درمان به صورت اختصاصی و با عنایت به شرایط هر فرد صورت گیرد. در کلینیک سقط مکرر ابن سینا که از سال ۱۳۸۲ آغاز به کار کرده است، یک تیم مجرب متشکل از متخصصان گروه های مختلف، از جمله، زنان، مردان، ژنتیک، غدد، تغذیه و ایمونولوژی، سال هاست که مشغول فعالیت های پژوهشی و درمانی اند و آمار موفقیت درمان این کلینیک بسیار بالا بوده است. در خیلی از موارد ما بدون هیچ گونه اقدام تهاجمی و هزینه بر تنها با یک درمان حفاظتی ساده، قبل از حاملگی و حین حاملگی توانستیم مانع از بروز سقط مکرر شویم. انصاری پور درباره درمان موارد سقط مکرر ناشی از شکست DNA اسپرم، توضیح داد: یکی از مواردی که در بررسی علل سقط مکرر باید به آن توجه گردد، آنالیز اسپرم است. بنابراین، لازم است که متخصص مردان هم در روند تشخیص و درمان سقط مکرر حضور داشته باشد. اگر در آنالیز اسپرم آقا DFI، یعنی شاخص شکست DNA بالاتر از ۱۵ درصد گزارش شود، آقا تحت درمان طبی قرار می گیرد و بعد از آخر دوره درمان، باردیگر آزمایش انجام می شود تا اثربخشی درمان ارزیابی شود. اگر درمان نتیجه بخش باشد، اجازه مبادرت به حاملگی داده می شود، و اگر نباشد، درمان های پیشرفته تر انجام می شود. این جراح زنان و زایمان درباره نقش ناهنجاری های رحم در سقط مکرر، توضیح داد: همان گونه که پیشتر گفته شد، ناهنجاری های ساختاری رحم می توانند سبب بروز سقط مکرر جنین شوند. یکی از این ناهنجاری ها وجود دیواره یا سپتوم در رحم است که می تواند سبب سقط جنین در سه ماه دوم حاملگی شود، بخصوص اگر سپتوم یا دیواره بلند باشد. درمان این مشکل برداشتن سپتوم یا دیواره با عمل جراحی است. با برداشتن سپتوم، اگر عامل خطر دیگری برای سقط مکرر وجود نداشته باشد، اجازه حاملگی داده می شود. اما هیچ درمانی تضمینی نیست و حتی برای یک خانم ۲۵ ساله که برای نخستین بار مبادرت به حاملگی می کند، حدود ۱۲ درصد احتمال سقط به دلیل ناهنجاری کروموزومی جنین وجود دارد. انصاری پور با تاکید بر نقش بررسی ژنتیکی محصول حاملگی در تشخیص علت سقط مکرر، تصریح کرد: در گذشته ارزیابی های ژنتیکی محصول حاملگی یا همان جنین سقط شده چندان دقیق و قابل استناد نبود. اما امروزه با پیشرفت تکنیک های ژنتیکی می توان حتی با آزمایش روی یک سلول از جنین سقط شده در مراحل اولیه رشد، به ساختار کروموزومی آن پی برد. بنابراین، اگر زوجین بتوانند محصول حاملگی سقط شده را، هرچند اندک و کوچک، در یک ظرف استریل و محلول نرمال سالین نگهداری کنند و در مدت کمتر از ۲۴ ساعت به یک کلینیک یا آزمایشگاه ژنتیک برسانند، ارزش تشخیصی بسیار بالایی دارد. اگر بررسی ژنتیکی وجود ناهنجاری کروموزومی را نشان دهد، زوجین می توانند امیدوار باشند که حاملگی های بعدی موفقیت آمیز باشد، چونکه ناهنجاری کروموزومی جنین لزوماً همواره تکرار نمی گردد. اگر هم جنین سالم باشد، درمان بر مادر متمرکز می شود و بررسی های تشخیصی به مادر محدود می شود. این فلوشیپ ناباروری بر ضرورت اصلاح باورهای نادرست در مورد سقط مکرر تاکید کرد و اظهار داشت: یکی از باورهای نادرست که در خانم های مبتلا به سقط مکرر وجود دارد این است که اگر از رحم جایگزین استفاده کنند، مشکل حل می شود. در حالیکه ناهنجاری های ساختاری رحم سهم اندکی در سقط مکرر دارند. یا خیلی از مبتلایان به سقط مکرر فکر می کنند که با دو یا سه بار سقط مکرر، حتما باید درمان دارویی یا درمان های پیچیده تر صورت بگیرد، در حالیکه این طور نیست و در این زمینه باید به نظر و تشخیص متخصصان باتجربه اعتماد کنند. تاکید می کنم که سقط مکرر اغلب به همان دو یا سه بار سقط ختم می شود، درمان پذیر است و آینده حاملگی خوبی به دنبال دارد. انصاری پور در انتها به نقش پررنگ سبک زندگی نادرست در ناباروری و سقط مکرر اشاره نمود و اضافه کرد: دو عامل مربوط به سبک زندگی که نقش مهمی در این زمینه دارند، استرس و چاقی اند. باآنکه نمی توان انکار کرد که سقط جنین، بخصوص سقط مکرر، رویدادی پراسترس و بسیار دشوار برای زوجین است، اما نباید از یاد برد که کنترل استرس نقش مهمی در جلوگیری از سقط مکرر دارد. ما با مواردی مواجه بودیم که بعد از ۶ بار سقط مکرر، با کنترل استرس و تغییر و بهبود محیط و شرایط زندگی خود، توانستند حاملگی موفقی داشته باشند. کنترل وزن هم در این زمینه بسیار موثر است. امکان دارد خیلی از خانم ها نقش چاقی در ناباروری و سقط مکرر را نادیده بگیرند و بگویند که خانم های چاقی را دیده اند که توانسته اند به راحتی بچه دار شوند. این رویکرد نادرست است، چونکه در پژوهش های مختلف و گسترده، نقش چاقی در بروز ناباروری و سقط مکرر به اثبات رسیده است و وجود موارد استثنایی این یافته علمی را بی اعتبار نمی نماید.