بررسی ها نشان می دهد؛ ۳میلیون مبتلا به آندومتریوز در ایران، خصوصیت عمل لاپاروسکوپی

طب اصیل: عمل لاپاروسکوپی یکی از روش های جراحی به حساب می آید و اغلب برای شناسایی و تشخیص منبع درد لگن یا شکم همچون آندومتریوز مورد استفاده قرار می گیرد.
به گزارش طب اصیل به نقل از مهر، شاهین خزعلی، در تشریح لاپاروسکوپی، اظهار داشت: لاپاروسکوپی یک شیوه جراحی کم تهاجمی است که با استفاده از چند برش کوچک و به وسیله دوربینی که داخل شکم بیمار وارد می شود، با استفاده از ابزار ظریف جراحی در شکم بیمار، بدون باز کردن شکم انجام می گردد. مسئول کلینیک آندومتریوزو عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا، داشتن درد کمتر نسبت به عمل باز شکم را همچون مزایای عمل لاپاروسکوپی دانست و اضافه کرد: با انجام این عمل بیمار زودتر به شرایط عادی بر می گردد و از جانب دیگر به علت آن که دوربین های لاپاروسکوپی بزرگنمایی بالایی دارد در نتیجه عمل بهتری را می توان انجام داد. در حقیقت لاپاروسکوپی یک جراحی نیست بلکه یک شیوه جراحی است که صدمه کمتری را حین انجام عمل به بیمار وارد می نماید. این جراح و فلوشیپ زنان، زایمان و لاپاروسکوپی پیشرفته آندومتریوز، با تاکید بر اینکه جراحی های لاپاروسکوپی عموما باید در بیمارستان صورت گیرد، خاطرنشان کرد: در بعضی موارد در کلینیک های کوچکتری که مجهز به اتاق عمل هستند و امکان بیهوشی بیمار هم وجود دارد می توان جراحی های ساده تری که پیچیدگی ندارند را انجام داد اما به صورت کلی برای هرنوع اعمال جراحی به اتاق عمل، متخصص بیهوشی و بیهوشی عمومی نیاز است. خزعلی با اشاره به اینکه اصولا تمام بیماران مبتلا به آندومتریوز به جراحی نیاز ندارند، خاطرنشان کرد: بیماران مبتلا به آندومتریوز در بسیاری مواقع با استفاده از درمان های دارویی و حتی گاهی بدون درمان دارویی هم می توانند به زندگی خود ادامه دهند. تنها آن دسته از بیمارانی که درمان دارویی برایشان مناسب نمی باشد و یا اینکه به درمان دارویی پاسخ نداده اند و یا در مواردی که آندومتریوز روده و لوله های حالب را درگیر کرده به انجام جراحی نیاز است و به ندرت پیش می آید که جراحی لاپاروسکوپی برای بیماران مبتلا به آندومتریوز مناسب نباشد و نیاز به جراحی باز پیش آید. وی ادامه داد: دلیل تاکید بر انجام عمل لاپاروسکوپی تنها کم بودن درد و کاهش برش های شکمی نیست بلکه می توان با استفاده از لاپاروسکوپی کار بهتری انجام داد. در واقع دسترسی به نقاطی از بدن که آندومتریوز می تواند در آنجا رشد کند با انجام جراحی باز خیلی سخت تر است اما با استفاده از دوربین می توانیم به نقاط عمیق تر با بزرگنمایی و دید بیشتری وارد شویم و بیمار را بهتر درمان نماییم، ازاین رو باید گفت حدودا در اغلب مواردی که باید آندومتریوز جراحی شود می توان عمل جراحی را با استفاده از لاپاروسکوپی انجام داد. خزعلی در مورد وضعیت بیمار بعد از انجام عمل لاپاروسکوپی، اظهار داشت: وضعیت بیمار بسته به اینکه ما چه کاری بر روی بیمار انجام داده ایم، متفاوت می باشد. مثلا در جراحی لاپاروسکوپی تشخیصی که یک دوربین کوچک وارد بدن بیمار شده است و تنها بررسی صورت گرفته بیمار می تواند همان روز مرخص شود و بعد از برطرف شدن اثرات بیهوشی به کار و زندگی روزمره خود برگردد. اما وقتی جراحی وسیعی با هدف درمان صورت گیرد، دوره استراحت و بهبود بیمار کمی بیشتر زمان می برد و این امر در بیماران مختلف، متفاوت می باشد. وی با اشاره به اینکه در گذشته تصور می شد بیماری آندومتریوز یک بیماری سطحی است که با سوزاندن بافت آندومتریوز و لیزر کردن ضایعه ها می توان آنرا از بین برد، خاطرنشان کرد: هم اکنون مشاهده می نماییم که آندومتریوز عمیق تر از آن است که با سوزاندن بافت آن درمان گردد. ازاین رو درمان درست بیماری، بریدن و برداشتن کل بیماری است و تصور ما این است که با جراحی خوب و موثری که بتواند بیماری را از ناحیه درگیر بردارد، می توان احتمال برگشت بیماری را کم کرد. هرچند با برخی درمان های دارویی بعد از عمل هم می توان احتمال بازگشت بیماری آندومتریوز را کاهش داد. خزعلی افزود: هم اکنون در ایران آموزش وسیعی توسط دانشگاه ها در مورد عمل لاپاروسکوپی صورت گرفته و پیشرفت های زیادی انجام شده است و سطح استانداردهای اعمال لاپاروسکوپی مراکزی همچون مرکز درمان ناباروری ابن سینا اگر بالاتر از مراکز آندومتریوز لندن که در آن فعالیت دارم نباشد بطور قطع پایین تر هم نیست، ازاین رو باید گفت جراحی به شیوه لاپاروسکوپی در ایران پیشرفت خوبی دارد و مراکز تخصصی در حال افزایش هستند و اساتید توانمندی در زمینه درمان و آموزش در حال فعالیت هستند و از استاندارد بالایی برخوردار می باشد. این متخصص لاپاروسکوپی، اضافه کرد: پیشرفت های علم لاپاروسکوپی بیشتر با استفاده از آموزش انجام می گردد یعنی باید آموزش های لاپاروسکوپی از ابتدای دوره ای که پزشکان تخصص خویش را شروع می کنند، صورت گیرد و برای تربیت یک جراح آندومتریوز پیشرفته حداقل ۳ الی ۴ سال کار مداوم در مواجه با بیماران انجام نیاز است. خزعلی، انجام عمل جراحی با استفاده از لاپاروسکوپی را یکی از سخت ترین و پیچیده ترین جراحی های شکمی که به تخصص و مهارت بسیار بالایی نیاز دارد، عنوان و تصریح کرد: مرکز درمان ناباروری ابن سینا در سال ۲۰۱۷، سه برابر بیشتر از شلوغ ترین مرکز آندومتریوز انگلستان، آندومتریوز پیشرفته را جراحی کرده است و این امر سبب می گردد تا تیم جراحی بتواند تجربه بیشتری کسب کند و همکاری میان تخصص های مختلف محکم تر شود. وی ادامه داد: در دنیا ۱۵۶ میلیون نفر مبتلا به آندومتریوز وجود دارد که با عنایت به جمعیت جوان تر در ایران، حدس می زنیم بین ۲ تا ۳ میلیون نفر و حتی شاید کمی بیشتر، بیمار مبتلا به آندومتریوز وجود داشته باشد. خزعلی تصریح کرد: دردی که کار و زندگی در زنان را دچار اختلال کند، دردی طبیعی نیست و در نخستین اقدام باید به پزشک زنان مراجعه نمود که معمولا انجام یک سونوگرافی تا به حدی تشخیص بیماری کمک می نماید اما هر بیماری که درد دارد لزوما آندومتریوز ندارد و هر فرد مبتلا به آندومتریوز لزوما نابارور نیست و احتیاج به عمل ندارد. در حدود ۱۰ درصد از زنان در سنین باروری آندومتریوز دارند اما افرادی که از این میان به ناباروری مبتلا می شوند درصد پایین تری را در بر می گیرند. خدیجه شادجو جراح و فلوشیپ زنان، زایمان و لاپاروسکوپی پیشرفته آندومتریوز، در مورد اینکه جراحی به شیوه لاپاروسکوپی برای کدام یک از بیماری های زنان کاربرد دارد، اظهار داشت: به جرأت می توان گفت به جز عمل سزارین، تمامی اعمال جراحی زنان که در گذشته به صورت جراحی باز صورت می گرفت، هم اکنون با استفاده از لاپاروسکوپی انجام می گردد. همانند برداشتن رحم، جراحی های آندومتریوز، سرطان واختلالات کف لگن که با پیشرفت تکنولوژی و کسب مهارت های بالای جراحان قابل انجام است و تمامی این امکانات خوشبختانه در کشور فراهم است. عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا با اشاره به اینکه جراحی آندومتریوز یک جراحی چند تخصصی است، خاطرنشان کرد: هرچند امکان دارد یک جراح به صورت همزمان مهارت های مورد نیاز را داشته باشد اما دنیا به سمتی حرکت می کند که تلاش می گردد از همه تخصص ها با بهره گیری از تجربیات، مهارت ها و افکار استفاده گردد و به نظر می آید بیمار از این طریق بهترین نتیجه را خواهد گرفت. البته بعد از طی مراحل تشخیص برای بیمار مبتلا به آندومتریوز لزوم عمل لاپاروسکوپی داده می شود. از آنجائیکه آندومتریوز در بیمار صرفا تخمدان ها را درگیر نمی کند و امکان دارد روده، لوله های حالب و نقاط دیگر را هم درگیر کند، به تخصص دیگر همکاران هم نیاز خواهد بود. وی در مورد چگونگی تشخیص آندومتریوز اظهار داشت: آندومتریوز یک بیماری خوش خیم و در عین حال مرموز و مزمن است. از زمانی که در بدن تولید می گردد تا زمانی که شناسایی و تشخیص داده شود سالیان سال زمان می برد و از کشوری به کشور دیگر متفاوت می باشد مثلا در کشور های پیشرفته امکان دارد از زمان تولید آندومتریوز تا زمان تشخیص آن ۶ الی ۸ سال زمان طی شود. متاسفانه در کشور ما این زمان بیشتر است و بیمارانی که به ما رجوع می کنند محدوده سنی ۲۵ تا ۳۰ سال را دارند و با عنایت به اینکه گفته می گردد آندومتریوز یک بیماری زنانه است و با هورمون ها ارتباط دارد از زمان شکل گیری بیماری تا زمان تشخیص حدود ۱۰ الی ۱۵ سال فاصله تولید می گردد که عموما علائم آن دردهای قاعدگی و نازایی بیماران است. ازاین رو توجه به دردهای قاعدگی در زنان و علائمی که به همراه این دردهاست از اهمیت بسیار برخوردار می باشد همانند بعضی از بیمارانی که علائم دردهای گوارشی دارند و برای آن ها سندروم روده تحریک پذیر تشخیص داده می شود اما هنگامی که به ما رجوع می کنند متوجه می شویم مبتلا به آندومتریوز هستند و آندومتریوز، روده این بیماران را مبتلا کرده است. شادجو اضافه کرد: زنان در سنین باروری و به هنگام قاعدگی باید توجه نمایند که دردهای این دوره با چه شدتی است و چه علائمی به همراه آن ها دیده می گردد. خصوصا زنان با قاعدگی دردناک باید به صورت حتم به پزشک متخصص رجوع کنند تا با بررسی های بیشتر علل این دردها تشخیص داده شود. عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا با اشاره به اینکه یکی از درمان های آندومتریوز برداشتن رحم است، تشریح کرد: شاید در چند سال قبل تخلیه و برداشتن تخمدان و رحم یکی از طریق های درمان بیمار محسوب می شد اما هم اکنون این اعتقاد وجود ندارد و برای درمان این بیماری در صورتیکه به جراحی نیاز داشته باشد ابتدا با استفاده از دوربین لاپاروسکوپی یک بررسی از شکم بیمار انجام می گردد و بعد از شناسایی نقاط درگیر و در صورتیکه با دارو قابل درمان نباشد، عمل جراحی لاپاروسکوپی انجام می گردد. وی ادامه داد: در این جراحی تمامی بافت های آندومتریوز را به صورت کامل بر می داریم اما این تصور که مشکل با برداشتن رحم بیمار برطرف می گردد یک تصور غیر علمی و نادرست است. البته بسته به شرایط بیمار در مواردی نادر همچون رحمی که فیبروم دارد و بیمار بچه نمی خواهد و سن بالایی هم دارد امکان دارد نیاز به برداشتن رحم باشد اما اغلب جراحی های آندومتریوز به گونه ای نیست که با برداشتن رحم بیماری خاتمه یابد. شادجو با اشاره به اینکه یک آزمایش واحد به تنهایی نشان دهنده ابتلای بیمار به آندومتریوز نیست، اظهار داشت: البته در بعضی مواقع هم امکان دارد بتوان با کنار هم قرار دادن آزمایش ها، علائم بیماری و مشخصاتی که بیمار عنوان می کند به وجود بیماری آندومتریوز شک کرد. وی با اشاره به اینکه زمینه ژنتیکی در مبتلا شدن به آندومتریوز نقش دارد، تشریح کرد: مثلا اگر در خواهران دوقلو یکی مبتلا به آندومتریوز باشد احتمال ابتلای خواهر دیگر ۲۰ برابر بیشتر از جمعیت نرمال می باشد اما هنوز موفق نشده ایم تا چگونگی میزان تاثیر این الگوی وارثتی را تشخیص دهیم. این جراح و فلوشیپ زنان، زایمان و لاپاروسکوپی همینطور خاطر نشان شد: بیماری آندومتریوز از بیماری تا بیمار دیگر متفاوت می باشد و با عنایت به معاینات، بررسی ها و تشخیص های صورت گرفته می توان تصمیم گرفت که چه اقدامی باید صورت گیرد و امکان دارد تمام علائم بیمار آندومترویزی با یائسگی خاتمه نیابد و به برررسی های دیگر نیاز باشد.